Yaban mersini anavatanı Kuzey Amerika olan ender tarım ürünleri arasında yer alır. Kızılderililer tarafından kutsal sayılıp yaban mersini yetiştiriciliği yapılmıştır. Kıtlık zamanında yazları toplanıp kurutularak, kış mevsiminde tüketilmiş. İngilizler Amerika kıtasına geldiğinde, yok olma tehlikesi geçirse de 1900’lü yıllarda uzun çalı yaban mersini olarak evcilleştirilmiştir. Son yılların en karlı tarım ürünü olan yaban mersini için bu yazıda sizlere detaylı bir rehber sunacağız. Nerede yetiştirilir gibi sorulardan tutunda, iklimi ve toprak ihtiyacı gibi tüm detaylar yazımızda yer almaktadır.
Düşük kalori, yüksek antioksidan içeriği, kalp sağlına faydası ve bir çok vitamin içeriği ile günümüzde oldukça popülerdir. Meyve suyu, kurulmuş meyve, taze tüketim ve tıbbi alanlarda kullanılmaktadır. Yaban mersinine talep bu kadar fazla olmasına rağmen ülkemizde profesyonel olarak yetiştiriciliğini yapan çok az kişi vardır.
Dünya yaban mersini yetiştiriciliği pazarının % 90’ı Amerika tarafından yapılmaktadır. Bir çok ülkeye ihracatta Amerika üzerinden yapılır. Yaban mersini firmalar tarafından Cranberry olarak isimlendirilmiştir. Hazır ambalajlarda 1 kg yaban mersini ortalama 100 TL’den satılmaktadır.
Ülkemizdeki iklim koşullarına kolaylıkla uyum sağlayacak olan yaban mersini yetiştiriciliği ile yüksek kazançlar elde edebilirsiniz. İklim koşullarına, hastalığı ve doğa koşullarına dayanıklı olan yaban mersini ile ilgili detaylı bir bilgi rehberi hazırladık. Bu yazımızı okuyarak yaban mersini yetiştiriciliği nasıl yapılır, Türkiye’de yaban mersini nerede yetişir gibi sorularınıza cevap bulabilirsiniz.
Not: Yaban mersini yetiştiriciliği bulunduğunuz bölge için uygun değilse, En Karlı Tarım Ürünleri başlıklı yazımızı okuyarak, diğer tarım ürünleri hakkında bilgi alabilirsiniz.
Yaban Mersini Yetiştiriciliği
Yaban mersini yetiştiriciliği yapmak istiyorsanız öncelikle 2 seçeneğiniz var. Ya tohum alarak saksıdan yetiştireceksiniz ya da hazır fidelerin ekimini yaparak tarlanızı kuracaksınız. Burada mantıklı olan seçenek başarılı olma şansınız yüksek olduğu fideler ile ekim yapmanızdır.
Yaban mersini ekimi ve dikimi ile ilgili bilinen bir çok yanlış var. Yaban mersini yüksek bölgelerde doğal formda yetişmektedir. Ancak her türlü iklim koşuluna dayanıklıdır. Sizler tarafından da sadece yüksek bölgeler değil, serada dahi yetiştirilebilir.
Yaban mersininin bilinen farklı türlere uyum sağlayan 4 çeşidi mevcuttur. İlk bahar donlarının yaşanmadığı bölgelerde bu türleri yetiştirebilirsiniz. Yeter ki ihtiyaç duyulan koşulları sağlayın.
Yaban Mersini Nasıl Yetiştirilir?
Aşağıda yer alan adımları uygulayarak bulunduğunuz bölgede yaban mersini yetiştiriciliği yapabilirsiniz. Kilosu 100 TL’den satılan bu ürün ile ilk 1-2 yılda yatırımınızı amorti etmeniz mümkündür.
- Yaban mersini yetiştirmek için güneşli bir alan seçiniz. Gölge koşullarına karşı dayanıklı olsa bile güneş alan bölgeler maksimum verimi almanızı sağlayacaktır. Bunun yanında bölgenizde ilk bahar donlarının yaşanmıyor olması oldukça önemli bir faktör.
- Yaban mersini asitli toprağı sevmektedir. Toprak PH+ derecesi yani asit oranı 4.5 ile 5.0 aralığında olmalıdır. Ölçüm yaptıktan sonra toprak asit oranını granül kükürt veya kireç ile ideal dereceye getirebilirsiniz.
- Ekim yapacağınız toprağın su geçirgenliği yüksek olmalıdır. Bunun için bireysel olarak tarlada yükseltiler yapabilir ya da yarım metre çapalayarak su geçirgen hale getirebilirsiniz.
- Yaban mersini toprağa uyum sağlaması için turba yosunu, torf, perlit gibi ürünler kullanmanızı tavsiye ederiz.Bu ürünler daha verimli üretim yapmanızı sağlayacaktır.
- Hazır olarak satın aldığınız yaban mersini fidanlarını saksılarından çıkarın. Topraklarınız sallayın ancak köke zarar gelmemesi konusunda dikkatli olmanız gerekiyor.
- Hazır satın aldığınız yaban mersini fidelerini 2-3’er metrelik aralar ile dikin. Çalı formunda olan yaban mersini ileride kendiliğinden de çoğalma evresine girecektir. Tabi bunun yanında diğer ağaçlar ile besin konusunda rekabete girmemesi gerekir. Bu nedenle araya koyacağınız mesafe önemlidir.
- Dikim için en ideal zaman Son baharın başı ile ilk baharın başıdır. Dikim işlemi sonrasını oval şekilde gübre eklemesi yapın. En az 2 galon su gübrenin üzerine ekleyin.(10-10-10 gübre)
- Yaban mersini çalı formunda olduğu için nemli toprak sevmektedir. Nem tutan topraklarda verimli bir büyüme elde edeceksiniz.
Önemli Not: Yaban mersini ağacı hem dişi hem de erkek polenlere sahiptir. Ancak tozlaşma konusunda sorun yaşanmaktadır. Tozlaşma konusunda arılardan yardım alınır. Sizde ekim yapacağınız bölgeye mutlaka arı kovana ilave edin.
Yaban Mersini Ağacı
Yaban mersini ülkemizde yabani olarak yüksek dağlarda bulunabilir. Özellikle Doğu Anadolu bölgesinde yabani yaban mersini çalılarına rastlanmıştır.1900 yıllarında yapılan çalışmalar ile evcilleştirilen yaban mersini ağaç formu kazanmıştır. Yaban mersini ağacı ortalama 50 yıl yaşayıp, 20 yıl kadar da meyvesini vermektedir.
Yaban mersini ağacı yapısı itibari ile asitli toprağı sevmektedir. Ilıman iklimleri severler, ancak soğuğa ve hastalıklara karşı da dayanıklıdır. Uygun koşulları sağladığımızda bulunduğunuz bölgelerde sera da bile yetiştirebilirsiniz.
Yaban Mersini Türkiye’de Nerede Yetişir
Yaban mersini yüksek rakımlı ve yağış alan bölgelerde yetişir. Tabi bu sadece doğal olarak yetişmesi ile ilgili yeterlidir. Karadeniz, Doğu Anadolu ve Uludağ gibi bölgelerde yaban mersini yetiştiriciliği yapıldığını görebilirsiniz. Bu bölgelerin toprağı doğal olarak asitlidir. Aynı zamanda toprağın nem tutma kapasitesi yüksektir.
Tabi uygun ortam ve koşulu sağladığınızda Türkiye’de her yede yaban mersini yetiştiriciliği yapabilirsiniz. Aşağıda bahsettiğimiz yaban mersini türleri farklı iklimlerde yetiştirilebilmektedir. Kendi bölgeniz için ideal olan yaban mersini seçerek yetiştiriciliğini yapabilirsiniz.
Yaban Mersini Yetiştiriciliği Hangi İklimde Yapılır
Yaban mersini ılıman ve yağışlı iklimlerde en iyi formda yetişmektedir. Ülkemizde Doğu Karadeniz en iyi yaban mersini yetiştiriciliği yapılacak bölge olarak lanse edilmiştir. Tabi ılıman iklim olarak Akdeniz, Marmara ve Ege bölgelerinin yüksek rakımlarında sizde yaban mersini yetiştiriciliği yaparak yüksek gelir elde edebilirsiniz.
Yaban Mersini Üretimi
Tarım ve kırsal kalkınmayı destekleme kurumundan alacağınız hibe ile sizde diğer çiftçilerimizin yaptığı gibi yaban mersini üretimi yapabilirsiniz. Bursa ve Marmara’nın bir çok bölgesinden yapılan üretimleri Youtube üzerinden izleyebilirsiniz. Yaban mersini teşvik ve hibe verilen 72 aromatik bitki arasında yer alıyor. Kurutulup depolanarak ihracata hazır hale getirilmektedir.
Okuyunuz: Kiraz Yetiştiriciliği
Yaban Mersini Fidanı ve Tohumu
Yaban mersini yetiştiriciliği yapmak istiyorsanız en mantıklı seçenek fide ile yetiştiricilik yapmaktır. Tüplü yaban mersini fide fiyatları ortalama 80 TL ile 120 TL arasında değişiyor. Ancak önemli olan bir konu var.
Ülkemizde satılan fidelerin çoğu maalesef hastalıklı ya da ıslahı yapılmamış tohumlardan elde edilmektedir. Fide ve tohum satışında 2’si devlet 3’ü özel olmak üzeri 5 dev şirket var. Devlet ile ilgili olanlara Tarım ziraat üzerinden ulaşabilirsiniz. Özel şirketlere ise internet üzerinden ulaşabilirsiniz.
Yaban Mersini Türleri
Doğada bir çok yaban mersini türü ile karşılaşabilirsiniz. Ancak dünyada üretim 4 yaban mersini türü üzerine yapılmaktadır. Bu türler Highbush , Lowbush , Hibrid ve Rabbiteye olarak adlandırılır. Bu türler iklimin soğuk ve sertlik derecesine göre değişiklik gösterir.
Bu türler renk bakımından mor ve kırmızı renktedirler. Highbush ile lowbush kırmızı renge sahiptir. Rabbiteye ise mavi mor renge sahip olan bildiğimiz Cranberry yani yaban mersini türüdür.
Okuyunuz: Üzüm Yetiştiriciliği
Yaban Mersini Yetiştiriciliği Püf Noktaları
Yaban mersini yetiştirmek istiyorum diyenlerin aşağıda yer alan konularda dikkatli olması gerekmektedir.
- Yaban mersini toprağının yani özellikle kök kısmının nemli kalması önemlidir. Bunun için malçlama sisteminden faydalanabilirsiniz. Bu sayede yabani otlarında önüne geçmiş olursunuz.
- Yaban mersini kuşların en sevdiği meyveler arasında yer alır. Kuşlardan korumak için ağ sistemi kullanabilirsiniz.
- Ekim yaptığınız ilk yıl budama yaparak meyve almayı es geçin. Yani tomurcukları kesin. Bu sayede bitki enerjisini kökleri ve gövdesi için harcayacaktır.
- Normalde yaban mersini ağacını budamanıza gerek yoktur. Ancak ölü dalları ilk bahar ve son bahar başında kesin. Bu sayede bitki daha iyi nefes alacaktır.
- Yaban mersini böcekler yardımı ile tozlaşır. Döllenme böcek ve arılar sayesinde olur. Bu nedenle ağır kimyasal madde içeren ilaçlar kullanmayın.
Yaban Mersini Hasadı
Yaba mersinleri ilk baharın sonlarına doğru tomurcuklanmaya başlar. Bu tomurcuklar ise temmuz ayında meyvesini verir ve toplanmaya hazır hale gelir. Temmuz ile ağustos ayı arasında yaban mersini hasadı yapabilirsiniz.
Yaban mersini meyvelerini toplamak için acele etmeyiniz. Olgunluğa erişen meyveler kendiliğinden dökülme eğilimindedir. Bu aşamada meyvelerin toplayıcılığını yapabilirsiniz. Şunu bilmelisiniz ki bir yaban mersini 2 yaşında bile meyve verebilir. Ancak asıl olgunluğa 6 yaşında erişir.
kaynak: https://extension.umn.edu/fruit/growing-blueberries-home-garden
