İş gücünün diğer tarımsal faaliyetlere göre daha az olması ve tavuk eti, yumurtasının ucuz bir protein kaynağı olması nedeniyle tavuk yetiştiriciliği ülkemizde yaygın bir sektör olarak bilinmektedir. Tavuk yumurtası ve eti, günlük protein ihtiyacını karşılamada en ideal ekonomik yöntemlerden biridir. Bu nedenle ülkemizde de tavuk çiftliği kurmak kısa sürede yüksek gelir getiren ve büyük talep gören bir tarımsal sektör haline gelmiştir. Tavukçuluk sektörünün temel hedef alanı yumurta, tavuk veya etlik piliç yetiştiriciliği olarak bilinmektedir. Ancak bu hedeflere ulaşmak için tavuk çiftliği kurulum maliyeti, tavuk çiftliği kurulumu devlet destekleri ve hibeleri ve buna benzer tavuk yetiştiriciliği konuları hakkında geniş bilgi sahibi olmak gerekir.
Tavuk çiftliği kurmak büyük iş gücü gerektiren bir prosedür değildir. Gerekli ekipmanlar ve kaliteli malzemeler ile tavuk çiftliği kurulumunu tamamlamak mümkündür. Ancak çiftlik kurulumun başarılı bir şekilde tamamlanması ve tavukların sağlıklı bir ortamda yaşaması için belirli kurallara uymak gerekir. Buna ek olarak bütçe hesaplamalarının doğru bir şekilde yapılması ve yönetimin sürekliliği de önem arz eder. Günümüzde günlük protein ihtiyacının büyük bir kısmının tavuk ürünlerinden sağlandığını varsayarsak bu alandan yüksek kazanç sağlamak o kadar da zor değildir.
Tavuk çiftliği kurmak tavukçuluğun temel taşlarından olsa da iyi cins tavuk seçiminin yapılması, kümeslerin hijyenik kurallara uygun tutulması, kümes hastalıklarından korunmak ve çiftlik kurulumunun püf noktaları gibi hususlar da her zaman hesaba katılmalıdır. Bunun için tavuk işletmeciliği yapan uzman kişilerden yardım alınabilir ve belirli bir tecrübe düzeyine gelinebilir. Bu sayede kurulan tavuk çiftliğinde en yüksek verime ulaşmak ve ekonomik anlamda büyük başarı elde etmek kaçınılmaz olacaktır.
Not: Tavuk yetiştiriciliği yapmak sizin için uygun değilse, En Karlı Hayvancılık Fikirleri başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Tavuk Çiftliği Kurmak
Tavuk çiftliği kurmak belirli aşamalarla yapılmaktadır. Söz konusu bu aşamalar çiftlik kurmak isteyenleri fazla zorlamasa da belirli kurallar çerçevesinde uygulanmalıdır. Öncelikle tavuk yetiştirmek isteyenler bu alanda verecekleri hizmeti belirlemelidirler. Bu hizmetler, yumurta tavuk yetiştiriciliği ve etlik piliç yetiştiriciliği olarak ikiye ayrılır. Tavuk yetiştiriciliği amacı belirlendikten sonra diğer aşamalara geçilmelidir. Çiftlik kurulumuna başlamadan önce bütçe planlaması yapmakta fayda vardır. Bu sayede bütçe aşımları en aza indirilebilir.
Tavuk çiftliği kurmak için öncelikle çiftliğin kurulacağı alanı seçmek gerekir. Tavuk çiftliği kırsal bir alana kurulmalıdır. Buna ek olarak arazinin verimli olması gerekir. Çünkü tavuklar yeşillik ile beslenen hayvanlardır. Ayrıca çiftlik için seçilen arazide elektrik, su, güvenlik, tel örgü gibi hususlar da göz önünde bulundurulmalıdır. Bu sayede dışarıdan gelebilecek tehlikeli hayvanlar önlenmiş olur. Çiftliğin doğru bir şekilde kurulması işin yarıdan çoğunu başarılı bir şekilde tamamlamak demektir. Hem betonarme hem de prefabrik ile çiftlik kurulabilir.
Tavuk çiftliğinin temelini kümes oluşturur. Kümesler tavuk sayısına göre hazırlanmalıdır. Kümes yapımı her ne kadar kolay olsa da bazı hususlara dikkat edilmelidir. Bunların başında kümes zemini gelir. Kümes zemini toz kireç serpilerek hazırlanmalıdır. Ardından üzerine tavuklar için altlık olarak ortalama 8 cm kalınlığında saman veya talaş serpilmelidir. Kümesler düzenli olarak havalandırılmalı ve yıkanmalıdır. Ayrıca yemlik ve sululuklar da temiz tutulmalıdır. Kümesin su deposunun temiz olmasına dikkat edilmelidir.
Özellikle tavuk çiftliği kurmak isteyenlerin bilmesi gerekenlerden biri de tavukların civciv dönemlerinde daha hassas olduğudur. Civcivlerin sağlıklı büyümeleri için sıcaklık yeterli düzeyde temin edilmelidir. Civciv kümeslerinde sıcaklığı temin eden radyanlardır. Radyanların yerden yüksekliği ortalama bir insan boyu kadar olmalıdır. Sağlıklı büyümek için bir tavuk kümesinin düzenli olarak havalandırılması gerekir. Çünkü tavuklar solunum veya idrar yolu ile ter atan hayvanlardır. Bu nedenle kümesin uzun süre havalandırılmaması göz yakıcı bir ortama neden olur.
Tavuk Çiftliği Kurma Maliyeti
Tavuk çiftliği kurulumu zorlu bir prosedür olmasa da başarılı bir sonuç almak için bütçe planlaması yapmak gerekir. Bu bağlamda öncelikle tavuk çiftliği kurulum maliyeti hesaplanmalıdır. Tavuk çiftliği kurmak için belirli sayıda tavuk satın alınmalıdır. Buna ek olarak çiftlik malzemeleri ve alan maliyeti gibi hususlar da hesaba katılmalıdır. Tavuk çiftliği maliyeti tavukçuluk amacına göre de değişir. Örneğin organik tavuk çiftliği kuranlar çok sayıda tavuk almak zorunda kalmazlar. Bu nedenle ortalama 500 tavuklu bir çiftlikte 14 bin TL civarı bir masraf söz konusudur.
Tavuk çiftliği kurulum maliyeti büyük oranda barınak kurulumuna ve çiftlik etrafının kapatılması için gereken malzemelere harcanır. Betonarme ve prefabrik yöntemleri ile kümes kurmak mümkündür. Ancak prefabrik daha az masraflı bir yöntem olarak bilinmektedir. Aynı zamanda prefabrikle yapılan çiftliklerden daha fazla verim almak mümkündür. Buna ek olarak tavukların yem ve su ihtiyaçlarını da karşılamak gerekir. Kısacası ortalama bir bütçe hesaplaması yapacak olursak 5 bin tavuklu bir çiftliğin tahmini maliyeti 18 bin TL civarıdır.
Tavuk Çiftliği Kazancı ve Getirisi
Tavuk çiftliği kurmak protein ihtiyacının büyük bir kısmının tavuktan sağlanması ve tavuk eti ve yumurtasının daha ekonomik olması nedeniyle karlı bir tarımsal faaliyettir. Bu nedenle tavuk yetiştiriciliği karlı iş sektörleri arasında yerini alır. Ancak sektörü bu kadar yüksek gelirli kılan tek özellik bu değildir. Tavuk çiftliği getirisi belirli faktörlere göre değişmektedir. Bunların başında tavuğun pazar durumu gelir. Tavuk her zaman tüketilmiş ve büyük talep görmüş bir besindir ve bu talep her zaman aynı düzeyde kalacaktır.
Tavuk çiftliği kazancı, tavuk eti ve yumurtasının piyasada fiyatına göre değişmektedir. Ancak genel anlamda bakacak olursak tavuktan elde edilen kazanç her zaman yüksek olmuştur. Bu alanda zarar etmek çok düşük bir olasılıktır. Bunun ana nedenleri ise daha az personele ihtiyaç duyulması ve hızlı bir markalaşma için elverişli ortamın olmasıdır. Aynı zamanda bu alanda yoğun destek projeleri de bulunmaktadır.
Tavuk Çiftliği Kurulumu Devlet Desteği ve Hibeleri
Tavuk çiftliği kurmak ülke ekonomisine büyük katkı sağlaması nedeniyle devlet tarafından belli başlı projelerle desteklenmektedir. Bu sayede girişimciler tavuk yetiştiriciliğine teşvik edilmekte ve destek kredileri sağlanmaktadır. Tavuk çiftliği kurulumu devlet desteği kapsamında çiftçilere ücretsiz alan ve malzemelerde indirim gibi imkanlar sunulur. Tüm bu destekler Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile KOSGEB kapsamında yapılmaktadır.
Tavuk çiftliği kurulumu devlet desteği ve hibeleri almak için belirli koşullara uyum sağlamak gerekir. Bunların başında tavuk çiftliği kurmak için seçilen arazinin ait olduğu il valiliğine, KOSGEB müdürlüğüne ve Hayvancılık İl Müdürlüğü’ne müracaat etmek gelir. Aynı zamanda birçok farklı illerde tavuk yetiştiriciliğine teşvik programları da bulunmaktadır. Teşvik programları sayesinde tavuk çiftliğinin kurulum maliyeti en aza indirilebilir.
Okuyunuz: Hindi Çiftliği Kurmak
Tavuklarda Dikkat Edilmesi Gereken Kümes Hastalıkları
Kaliteli ve sağlıklı bir tavuk yetiştiriciliği için tavuk hastalıklarından korunmak gerekir. Tavuk çiftliği kurmak isteyenlerin bilmesi gereken başlıca husus, hastalıklara karşı alınan önlemlerin hastalıkla mücadele için harcanan zaman ve masraftan tasarruf etmesidir. Diğer kanatlı hayvanlar gibi tavuklar da zaman zaman hastalıklara yakalanabilirler. Bu hastalıkların tek korunma yolu aşı olarak bilinmektedir. Başka türlü hastalıklarla mücadele etmek mümkün değildir. Tavuklarda dikkat edilmesi gereken kümes hastalıkları 3 kategoriye ayrılır. Bunların başında mantarlar gelir. Mantarlar tavuklarda hastalıklara neden olurlar. Diğerleri ise bakterilerden kaynaklanır.
Önemli tavuk hastalıkları dendiğinde akla ilk kronik solunum yolları hastalıkları gelir. Daha çok genç tavuklarda görülmektedir. Hasta tavuklarda nefeste darlık görülür ancak öldürücü bir hastalık değildir. Buna rağmen hayvanların verimini büyük oranda düşürmektedir. Özellikle kasaplık piliç yetiştiriciliği yapanları büyük zarara uğratır. Hastalıktan korunmanın tek yolu kümesi temiz tutmak ve düzenli olarak havalandırmaktır.
Diğer tavuk hastalığı beyaz ishal olarak bilinmektedir. Beyaz ishal özellikle civcivler üzerinde öldürücü etki bırakır. Hasta tavuk yumurtalarından hastalığı kapan civcivler uzun süre yaşayamaz. Aynı zamanda kuluçka evinde diğer hayvanlara da bulaşması mümkündür. Yem, fare veya kuşlar tarafından diğer kümes hayvanlarına da bulaşabilir. Hastalıktan korunmanın tek yolu yine kümeste hijyen kurallarına uymaktan geçer. Beyaz ishalin bir diğer türü de kanlı ishaldir.
En Kazançlı Tavuk Cinsleri
Tavuk çiftliği kurmak ülkemizde en çok yapılan tarımsal faaliyetlerden biridir. Bunun başlıca nedeni tavuğun hem yumurtasının hem etinin büyük talep görmesidir. Tavuk çiftliğinin kurulumu başarılı bir işletmenin en temel sırrı olsa da iyi cinsi tavuk seçimi de başarıya götüren ana faktörlerden biridir. Bu nedenle tavuk çiftliği kurulmadan önce çiftliğin pazar hedefi belirlenmelidir. Yumurta üzerine yoğunlaşacaksa iyi yumurta veren tavuklar, piliç üzerine yoğunlaşmak istenirse bu yönde seçim yapılmalıdır. En kazançlı tavuk cinsleri olarak aşağıdakileri gösterebiliriz;
Ligorin Tavuğu – En çok beslenen tavuk cinslerinden biridir. İtalya kökenlidir. Yıllık yumurta verimi ortalama 350 adettir. Yem tüketimi de diğer ırklara göre daha düşüktür.
Lohman Brown – Yıllık 300 yumurta üretebilen bir cinstir. Yumurtlama dönemi sonrasında etinden de faydalanmak mümkündür. Kahverengi yumurta üretiminde en çok tercih edilen cinslerden biridir. Günlük 100 gr yem tüketir.
Rhode Island Red tavukları – ABD Rhode adası kökenlidir. Uysal olması ve hem yumurta hem de piliç üretiminde kullanılması ile bilinir. Değeri oldukça yüksektir. Yumurtası kahve renklidir. Saf kan bir tavuk cinsidir. Kırmızı renkte türleri de bulunmaktadır.
Organik Yumurta Üreticiliği Tavsiyeler
Organik yumurta üretimi, Tarım Bakanlığı tarafından belirlenmiş belirli yönergeler kapsamında yapılmaktadır. Arazi seçiminden kümese alınan tavuk cinsine kadar bakanlık bu konuda söz hakkına sahiptir. Bu nedenle organik yumurta üreticiliği tavsiyeleri dendiğinde birçok önemli hususlar akla gelir. Öncelikle organik yumurta üretimi için seçilecek arazide her tavuk başına 4 m2’lik bir alan düşmelidir. Bir diğer anlamda tavuk çiftliği kurmak isteyenler organik tavuk üretiminde kümes içerisinde her 1 m2’lik alana 6 tavuk gelecek şekilde hesaplama yapmalıdırlar.
Tüm bunlara ek olarak organik tavuk üretimi yapmak isteyenler kümes içinde havalandırma ve hijyen koşullarına uyum sağlamalıdırlar. Kümes içerisinde yemlikler ve suluklar temiz tutulmalı ve 20 tavuğa bir yemlik ve suluk gelecek şekilde kümes kurulmalıdır. Çiftlik içerisinde mutlaka hijyenik koşullara uyum sağlayan yumurta deposu bulunmalı ve yem binası da buna eşlik etmelidir.
Tavuk Çiftliği Kurulumu İçin Gerekli Belgeler
Tüm zamanların organik beslenme dendiğinde akla gelen besinlerinden olan tavuk yumurtası ve eti özellikle son dönemlerde yüksek kazanç getiren sektörlerden biri haline gelmiştir. Bu nedenle tavuk çiftliği kurmak da popülerlik kazanan bir tarımsal faaliyet olarak sıklıkla tercih edilmeye başlanmıştır. Tavuk çiftliği kurmak her ne kadar zorlu bir süreç olmasa da çiftlik kurulumu için belirli kurallara uymak gerekir. Bu kuralların başında çiftlik için gerekli belgelerin temin edilmesi gelir.
Tavuk çiftliği kurulumu için gerekli belgeler aşağıdaki gibi sıralanabilir;
- Tavuk çiftliği başvuru formu,
- Tavuk çiftliği kuracak kişi veya kurumun imza sirküleri,
- Kişinin SGK kaydı,
- Sorumlu kişinin kimlik bilgileri (Ad, soyad, T.C. Kimlik Numarası)
- 50 veya daha fazla personelin çalıştığı işletme için İşletme Belgesi,
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’ndan elde edilen İşyeri Hekimlik Belgesi (50 ve daha fazla personelin çalıştığı tesis için)
- İtfaiye Raporu,
- Tapu veya Kira Sözleşmesi,
- Çiftliğin kurulacağı alanın imar durumu,
- İlgili belediyeden alınan Yapı Kullanma İzin Belgesi,
- Mimari Proje (İlçe belediyesi tarafından onaylanmış),
- İçme suyu ile ilgili belge,
- İçme suyunun Su Genel Müdürlüğü tarafından onaylandığını gösteren belge,
- Çevre izni,
- ÇED kararı,
- Çevre kirliliğine neden olmayacağına dair onaylı ve kaşeli rapor
- Ruhsat Ücreti,
- Çiftlik iş akış şekli ile ilgili açıklama raporu,
- Kapasite Raporu.
2022 Temmuz Güncellemesi: Tarım ürünlerinin fiyatlarında yaşanan artış, yumurta fiyatlarına da yansımıştır. Ancak bu maliyet artışının tek neden tarım ürünleri değildir. Personel giderleri, enerji, yem fiyatları ve bazı düşük etki yaratan nedenlerdir. Ortalama yumurta fiyatları 2 TL’ye çıktığı için, bireysel yumurta işi yapanlar için tavuk çiftliği kurmak kar marjı yüksek olan bir iş kolu haline gelmiştir.
