Tavşanlar yünü, kürkü ve eti için yetiştirilen hayvanlardır. Bu canlılar döl verimi açısından oldukça verimli olması ile bilinir. Bu bağlamda tavşan yetiştiriciliği tüm dünyada yüksek kazanç getiren bir endüstri kolu olarak bilinmektedir. Yetiştirilme prosedürü oldukça basit ve pratiktir. Bunun nedeni se tavşanların kolay beslenen ve çabuk üreyen canlılar olmasıdır. İçeriğimizde tavşan yetiştiriciliği ve üretimi, kazançlı tavşan türleri, tavşan yetiştiriciliği devlet desteği gibi konulara değinerek tavşan üretimi hakkında detaylı bir bilgi vermeye çalışacağız.
Tavşan yetiştiriciliği, tavşan çiftliğinin kurulumu ile başlar. Ancak öncesinde yapılacak işlerin plan şablonu hazırlanmalı ve bütçe hesaplamaları yapmak gerekir. Tavşan çiftliği açmak az maliyetli bir girişimdir. Bu alanda başarılı olabilmek için tek yapmanız gereken bilgi sahibi olmak ve her detayı göz önünde bulundurmaktır. Sadece altı dişi ve dört erkek tavşan, tel kafes ile çiftlik kurulumuna başlayabilirsiniz.
Tavşan yetiştiriciliği alanında devlet tarafından destek de sunulmaktadır. Bu destekler, hem girişimcileri bu alanda teşvik etmek hem de ülke ekonomisine katkı sağlamak amacıyla verilir. Destek kapsamında belirli kurallara uyarak ve belli başlı belgeleri temin ederek kendi çiftliğinizi kurabilir ve zamanla kazançlı bir iş sahibi olabilirsiniz. Bu sayede belirli bir sermayeye sahip olmamanız halinde bile yüksek gelir elde etmeniz mümkündür.
Not: Tavşan yetiştirmek beklentilerinizi karşılamıyorsa, En Karlı Hayvancılık Fikirleri başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
Tavşan Yetiştiriciliği ve Üretimi
Tavşan yetiştiriciliği yapmak isteyenler öncelikle tavşan çiftliği kurmalıdır. Tavşan çiftliği kurmak için fazla malzemeye ve sermayeye gerek duyulmaz. Tavşanlar çabuk üreyen canlılardır. Aynı zamanda agresif bir yapıya sahip olmadıkları için bakımları da oldukça kolaydır. Çiftlik kurulumu için tek yapmanız gereken gerekli malzemeleri az maliyetle elde etmek olacaktır. Kafes, yem, konsantre gibi malzemeler yeterlidir.
Tavşan üretimi, tavşan bakımı hakkında geniş ve detaylı bilgi edinmek ile başlar. Bu sayede hastalıklar ve istenmeyen kayıplar önlenir. Yetiştiricilik kılavuzu yakından incelenerek yaygın hastalıklar, gebelik dönemi büyüme ve beslenme şekilleri gibi bilgileri doğru bir şekilde öğrenmek gerekir. Bu gibi bilgileri internet üzerinden araştırmak ve ilgili kitapları okumak yeterli olacaktır.
Tavşan yetiştiriciliği yapanların uygulaması gereken en önemli hususlardan biri de yer seçimidir. Tavşanların konduğu yer yeteri kadar geniş olmalıdır ki, tavşanlar yaşam faaliyetlerini sürdürebilsinler. Buna ek olarak kafeslerin yağmur ve güneş ışınlarına karşı korunaklı olması da önemli bir faktördür. Tavşanların beslenmesi için yaprak, patates, çalı uygun yiyeceklerdir. Günde en az 2 defa beslenmeli, 24 saat temiz içme suyu ile temin edilmelidirler.
Tavşanlar hızlı bir şekilde üreyen canlılardır. Kolayca ürerler ve hızlı bir şekilde hamile kalırlar. Tavşanların hamilelik süresi 31 gün şeklindedir ve normal koşullar altında tek seferde 6 – 10 bebek tavşan doğururlar. Bir sene içerisinde ise toplamda yedi kez doğum yaparlar. Üremenin başarılı bir şekilde olması için hem erkek hem de dişi tavşanın ayrı yerlerde olması gerekir. Dişi tavşandan bir sene boyunca 50 tavşan doğar.
Tavşan Çiftliği Kurmak
Tavşan çiftliği kurmak, fazla masraf gerektirmeyen bir süreç olsa da belirli hususlar dahilinde özen ve dikkatle yapılmalıdır. Özellikle tavşanların davranış şekilleri ve iklim şartlarına uyum sağlaması açısından tavşan barınaklarını doğru bir şekilde kurmak gerekir. Barınakların kurulumu için en az maliyet sarf edilmeli ancak bakım ve beslenme açısından en uygun alan kurulmalıdır. Aynı zamanda barınakların basit, temiz hava ve ışığı yeteri kadar alabilecek düzeneğe sahip olması gerekir.
Birkaç dönümlük bir arazi, tavşan yetiştiriciliği için uygundur. Bölgenin drenajı iyi yapılmış olmalı ve tavşanlar rüzgâr, soğuk, aşırı sıcak ve yağmurdan korunmalıdır. Barınağın kurulacağı yerin taban alanı kafesin kaç katlı olması açısından değişiklik gösterir. Tek katlı kafesler için taban alanının 2 – 2.5 m2, iki katlı kafesler için 1.5 – 1.75 m2, üç katlı kafesler için ise 0.75 – 1m2 olması gerekir. Aynı zamanda pencere alanı, taban alanının %4- 5’i olmalıdır.
Tavşan barınaklarında ortalama sıcaklık ise 14 derece olmalıdır. Sıcaklığın 10 derecenin altına düşmemesi çok önemlidir. Aynı zamanda 20 derecenin de üstünde olmamalıdır. Barınakta nem oranı %60 – 70, aydınlatma süresi ise 14 saat uygundur. Tavşanların otlaması için uygun olan ve açık alanlarda kullanılan kafes tipleri tercih edilmelidir. Buna ek olarak barınaklarda kullanılabilen iki veya üç katlı kafesler de tavşan yetiştiriciliği için uygundur. Çok katlı kafeslerde arka kısım uzunluğu öne nazaran 20 cm kadar kısa olmalıdır. Ayrıca yemlik ve suluk kafes dışında olursa daha iyi olur.
Tavşanlık alanında bulunması gerekenlerin başında doğum kutuları gelir. Dişi tavşanlar damızlık olarak kullanılacaksa onların yarısı kadar doğum kafesi olmalıdır. Hamile dişilerin doğumdan 3 – 4 gün önce kutuya alınması gerekir. Doğum kutusu için ideal ölçü, 25x30x45 cm şeklindedir. Doğum kutusunun üzeri ise açılabilir olmalıdır. Kutuda bulunan pencere ise yavru ve ana tavşanın girip çıması için tabandan ortalama 5 cm yükseklikte olmalı ve sürgülü bir yapıya sahip olmalıdır.
Yemlik ve suluklar, tavşan yetiştiriciliği sektörünün olmazsa olmazlarındandır. Yemliklerin paslanmaz yapıda ve yeterli büyüklükte olması gerekir. Yemlikler dışarıdan kafeslere takılabilir yapıda olmalı ve ortalama boyutu 10 x 25x 35 cm şeklinde olmalıdır. Suluklar ise 10 cm derinliğe sahip olmalı ve yapısı 20 cm çapında cam veya paslanmaz malzemeden yapılmalıdır.
Kazançlı Tavşan Türleri
Kazançlı tavşan türleri tavşanın belirli özelliklerine seçilir. Bunlar; tüy kalınlığı ve cüsse büyüklüğü, ağırlık, uzunluk ve verim yönlerine göre değişir. Popüler kazançlı tavşan türlerini aşağıdaki gibi gösterebiliriz;
Yeni Zelanda Beyaz – Et tavşanı olarak bilinir. Bu tavşan ırkının ağrılığı dişilerde 4. 5 – 5,5 kg, erkeklerde ise ortalama 5 kg şeklindedir. Anaçlık özellikleri ile bilinirler. Bir doğumda ortalama 10 yavru verirler.
Kaliforniya – Bu tavşan cinsi de et açısından verimlidir. Görüntü olarak Yeni Zelanda beyaz tavşanı ile neredeyse aynıdırlar. Ancak burun, kulaklar ve kuyruğu siyahtır. Hızlı büyürler.
Şinşilla – Hem et hem de kürk için yetiştirilen tavşandır. Ortalama ağrılığı 5 kilogramdır. Gri ve kırçıllı görünümü ile dikkat çekerler. Bu tavşan türünün 4 – 5 aylık kürkleri oldukça değerlidir.
Mavi Viyana – Sağlıklı bir yapıya sahiptirler. Renkleri genellikle mavinin donuk tonlarındadır. Hem kürk hem de et hayvanı olarak yetiştirilir. Ağırlığı ise 4 – 5 kilogram şeklindedir.
Ankara Tavşanı – Ankara tavşanı yünü için yetiştirilir. Anavatanı, adından da belli olduğu gibi Ankara’dır. Ankara tavşan yetiştiriciliği kolay olsa da hassas hayvanlar oldukları için özen ve dikkat ister. Yünün kalitesi, iklim ve beslenme koşullarına göre değişmektedir. Ağırlığı ise ortalama 3,5 kg civarıdır.
Tavşan Yetiştiriciliği Devlet Desteği
Diğer tarımsal faaliyetlerde olduğu gibi tavşan yetiştiriciliği alanında da devlet desteğinden yararlanmak mümkündür. Bunun için belirli belgeler sunmak ve belli başlı bir proje hazırlamak gerekir. Hazırlanan projenin onaylanması ile devlet desteği sunulur ve belirli bir başlangıç miktarı ile tavşan üretimine başlanır. KOSGEB tavşan yetiştiriciliği desteğinden yararlanmak için bu alanda hobi olarak değil, profesyonel bir girişimcilik yürütmek gerekir. Destek kapsamında malzeme temini ve diğer hususlarda da yardım sunulmaktadır.
Velikan Tavşan Yetiştiriciliği
Velikan tavşan, anavatanı Bulgaristan olan bir tavşan türüdür. Oldukça büyük olan bu tavşan türünün ağrılığı ortalama 12 kg’a kadardır. Nadir bir ırk olması sebebiyle velikan tavşan yetiştiriciliği son dönemlerde büyük talep gören bir sektör haline gelmiştir. Velikan tavşanların en büyük özelliklerinden biri de yüksek döl verimi ve kısa sürede uyum sağlamalarıdır. Aynı zamanda et üretiminde de sıklıkla kullanılır.
Tavşan yetiştiriciliği yapmak isteyenlerin sıklıkla tercih ettiği bir tür olan velikan, iri ve özel bir cinstir. Gebelik süresi küçüktür, üretime başlama yaşları ise azdır. Sadece Bulgaristan’da değil, Ukrayna, Rusya gibi ülkelerde de bolca yetiştirilmektedir. Ancak ülkemizde bir o kadar yaygın değildir. Özellikle etin lezzetli olması ile bilinir. Aynı zamanda derisi de verimlidir.
Velikan tavşanı nadir bir ırk olduğu için bu tavşan türünün yetiştiriciliğini yapmak için belli başlı bilgilere sahip olmak gerekir. Özen ve dikkat verilen emeğin başarısız olmaması için çok önemlidir. Velikan tavşanı sadece ortalama 3 kg yem ile beslenerek 1 kg et tutabilir. Ancak diğer hayvanlarda 1 kg et tutabilmek için tüketilmesi gereken besin daha fazladır. Bir diğer önemli verimi ise yukarıda da belirttiğimiz gibi bu türün kürküdür. Velikan kürkleri manto, şapka ve etol giysilerde kullanılır.
Angora Tavşanı Yetiştirme
Angora tavşanı, Ankara tavşanı adı ile de bilinir. Yumuşak ve uzun tüylere sahiptir. Angora tavşanı yetiştirme, tavşan yetiştiriciliği yapmak isteyenlerin en çok tercih ettiği tarımsal faaliyetlerdendir. Bu sektöre yatırım yapmak isteyenlerin amacı, Angora tavşanının yününden faydalanmaktır. Koyun yününe nazaran daha fazla ısıtma özelliği vardır ve bu nedenle pazarda daha büyük bir değere sahiptir.
Angora tavşanının baş kısmı yuvarlaktır, boyu ve boynu ise kısadır. Kulaklarının uç kısımlarında püsküller bulunur. Canlı ağrılığı ortalama 3.5 – 4 kilogramdır. Ergenlik döneminde ise dişi Angora tavşanları erkeklerden daha ağırdır. Angora tavşanı yetiştirme, yün açısından girişimcilere büyük kazanç getirir. Bu tavşan türü ortalama 4 yıl boyunca yün verir. Yemleri kolaylıkla ete çevrilir. Ortalama 2.5 – 3 kg yemi ete çevirme özelliği vardır. Yünü manto, şapka yapımında ve aynı zamanda oyuncak, terlik gibi ürünlerde kullanılır. İlk kırkma 2 aylık iken yapılır. Ortalama 3 ayda bir kırkılır.
Etlik Tavşan Üretimi ve Kazancı
Tavşan yetiştiriciliği yapanlar bu canlıların yününden olduğu gibi etinden de para kazanırlar. Ancak her ırk tavşan et üretimi için uygun değildir. Bu nedenle tavşan üretimine başlamadan önce etlik tavşan üretimi hakkında bilgi sahibi olmak ve etlik tavşan türlerini bilmek gerekir. Tavşan eti yurt dışında yoğun olarak tüketilse de ülkemizde de son yıllarda tüketimi bir hayli artmıştır.
Tavşan etinin en büyük özelliği tavuğa nazaran daha besleyici olmasıdır. Özellikle son 1 – 2 senede bu et türüne olan ilgi ve talep bir hayli artmıştır. Özellikle iç piyasada tavşan tüketimi bir hayli fazladır. Bu bağlamda üreticiler kesinlikle zarar etmemekte ve tonlarca et ihtiyacını karşılamaktadır. Yurt dışında tavşan eti çiftçiler için kazançlı bir gelir kaynağıdır. Bu konuda Çin, dünya liderliğini elinde tutar.
Tavşan yetiştiriciliği zahmetsiz ve az sermaye gerektiren bir alan olduğu için etçil tavşan üretiminden elde edilen kazanç da tatmin edicidir. Ortalama 50 kafesle başlayan bir tavşan üretimi büyük kazanç elde etmenizi sağlar. Aynı zamanda tavşanın çok az miktarda yemliği kısa sürede ete çevirmesi, bu tarımsal faaliyeti daha da karlı kılmaktadır.
https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fvets.2020.00353/full
