Tarım alanlarının gün geçtikçe azalması, su sorunları ve küresel iklim değişikliğinin getirdiği problemler geleneksel tarım ve hayvancılık ile uğraşanları farklı alternatiflere yönlendirmektedir. Söz konusu bu alternatifler arasında son dönemlerde salyangoz yetiştiriciliği daha çok ön plana çıkmaktadır. Özellikle Avrupa ülkelerinde salyangozlar girişimciler tarafından yetiştirilmekte ve bu sayede yüksek kazanç elde edilmektedir. Ülkemizde ise popülaritesi son dönemlerde artan bir sektördür. Bu bağlamda salyangoz yetiştiriciliği, salyangoz üretimi nasıl yapılır, salyangoz üretimi devlet desteği gibi konular merak konusu olmuştur.
Salyangoz yetiştiriciliği az maliyet isteyen ancak büyük kazanç getiren bir hayvansal faaliyettir. Özellikle eti yenen karasal salyangozlar son dönemlerde büyük talep görmektedir. Ülkemizde piyasada salyangoz üretimi yapan çok az firma olduğu için bu alanda talep bir hayli yüksek ancak arz düşüktür. Sonuç olarak bu durum salyangoz üretimine olan ihtiyacı bir hayli artırmaktadır. Yapılan bilimsel çalışmalar da kâr marjının yüksek olduğunu göstermektedir.
Salyangoz üretimi yapmak için öncelikle salyangozların yaşam şartlarını detaylı bir şekilde bilmek gerekir. Bu sayede üretim süreci boyunca olası yanlışlardan kaçınılır ve daha başarılı ve karlı bir sonuç elde edilir. Yukarıda da belirttiğimiz gibi salyangoz yetiştiriciliği kolay ve fazla sermaye gerektirmeyen bir sektördür. Aynı zamanda bu alanda devlet desteğine başvurmak da mümkündür. Böylece kısa bir zaman zarfından büyük gelir elde etmek ve sektörün öncülerinden olmak kaçınılmaz olacaktır.
Not: Salyangoz yetiştirmek ve üretmek haricinde farklı hayvancılık türleri için En Karlı Hayvancılık Fikirleri başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.
Salyangoz Yetiştiriciliği
Salyangoz halkımız tarafından büyük talep gören bir canlı olmasa da yurt dışında sıklıkla tüketilmektedir. Bu nedenle salyangoz yetiştiriciliği yapmak isteyenler yurt dışı ihraç yöntemi ile bu alandan yüksek gelir elde edebilirler. Salyangoz, geniş bir grup oluşturan canlıdır. Dünya üzerinde deniz ve kara dahil olmakla 80.000 türü bulunur. Salyangoz eti, tavuk, sığır ve yumurta gibi gıdalardan daha çok protein, amino asider ve iz elementler içerir. Aynı zamanda tıpta da önemli bir kullanım alanına sahiptir.
Yumuşak bir vücut yapısına sahip olan salyangozların vücutlarında onları koruyan sert bir kabuk vardır. Vücutları hem uzun hem de kaygandır. Tehlike hissettiklerinde genellikle kabuklarına çekilirler ve kendilerini korumaya alırlar. Çift cinsiyetli olan salyangozlar hem dişi hem de erkek organı bulundururlar. Bazı bireyler bir sezon erkeklik, diğer sezon ise dişilik görevi üstlenirler. Bazen ise bir sezonda hem dişilik hem de erkeklik görevi üstlenebilirler. Çiftleşmeleri ilk bahar sonu ve yaz aylarının başında gerçekleşir. Çiftleşme sonrasında aldıkları spermleri stoklar ve yumurtlama sırasında yeniden kullanırlar.
Salyangoz yetiştiriciliği bazı çevre koşullarına uyularak yapılmalıdır. Bunların başında ısı gelir. Kışı sert geçen topraklar onlara göre değildir. Genellikle yumuşak toprakta büyümesi gerekir. Mayıs ayları yumurtlama ayı olduğu için bu aydan sonra zayıf düşerler ve kuraklık sonucu kaybettikleri nemi geri kazanamamaları halinde ölürler. Salyangozlar için en uygun sıcaklık aralığı -4 dereceden en fazla 30 dereceye kadardır.
Salyangoz Yetiştirme Teknikleri Nelerdir?
Salyangoz yetiştirme tekniklerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;
Doğal Üretim- Bu tür salyangoz yetiştiriciliği için yeteri kadar nem bulunmalı ve etraf alanda yeşillikler bol bulunmalıdır. Bu sayede salyangozlar stoklanır ve yetiştirilecek türler sonradan toplanır.
Sandıklarda Üretim – Salyangozlar doğadan toplanır ve 10 m uzunluğa, 30 – 40 cm yüksekliğe ve 1 – 1,5 metre genişliğe sahip zemin üzerinde kurulmuş bitki içeren kafeslerde yetiştirilir. Bu yöntem sayesinde çok büyük alana ihtiyaç duyulmadan salyangoz yetiştiriciliği yapılabilir.
Geniş Alanda Üretim – Bu yöntemde bir dönüm araziye m2’ye 100.000 canlı salyangoz bırakılır. 20 metrelik parçalara bölünen arazide yaz ve kış aylarında çim ekilir. Aynı zamanda arazi çitlerle tehlikelere karşı korunur ve devamlı kontrolü yapılır. Üretim alanında çalılıkların, ağaçların dikilmesi ve toprağın yumuşak bir yapıya sahip olması ve bu toprakta çukurlar açılması gerekir. Açılan çukurların amacı, salyangozların yumurta bırakması içindir. Salyangozlar ortalama 26 – 28 ay sonunda satış için hazır olurlar. Satış büyüklüğü türlere göre değişse de genellikle 70 gramdır.
Stok Üretimi – Doğadan alınan salyangozlar kuru alanlarda toplanır. Çok az miktarda kepek ile beslendikten sonra fiyatların arttığı dönemde satılır. Gerisi yeniden stoklanır.
Salyangoz Üretimi Nasıl Yapılır?
Salyangoz üretimi genel olarak 4 grupta yapılır; dışarıda üretim, binada üretim, kapalı veya açık alanda üretim, sera veya kapalı tünel üretimidir. Zaman zaman bölgesel koşullara bağlı olarak geçit salyangoz yetiştiriciliği uygulanabilir. Bu durumda yavrular dış ortamlarda kafes içinde, kasalarda ise besi olarak büyütülürler.
Salyangozların yetiştirileceği yerlerin uzun ve dar olması gerekir. Üretim yerleri kare veya daire şeklinde olmamalıdır. Bu sayede günlük kontroller kolay şekilde yapılır. Üretim alanının etrafı eternit malzeme tarafından çevrelenmelidir. Böylece dışarıdan gelebilecek tehlikeler önlenir. Aynı zamanda etrafı çevreleyen malzemenin üst kısmında da net kullanılmalıdır. Kenar korunları 50 cm’den yüksek olmalı ve toprak derinliği de 15 cm’i geçmelidir.
Salyangozlar toprağı oyarak hol açar ve içerisinde yaşarlar. Bu nedenle toprak kalitesi de iyi olmalıdır. Aynı zamanda toprak içerisindeki su birikmesini önlemek için suyu süzmek için drenaj borularının yerleştirilmesi gerekir. Sulama gündüz değil gece yapılmalıdır. Böylece salyangozlar zarar görmezler. Kapalı alanda yapılan yetiştiricilikte ise içerde üretim sıcaklığı 20 – 22 derece olmalıdır. Gündüz rutubetin %75, gece ise %95 olması daha uygundur. Salyangozlara gün boyunca floresan ile ışıklandırma yapılmalıdır. Ayrıca günlük olarak 16 – 18 saat ışıklandırma olması gerekir.
Salyangoz yetiştiriciliği kasalar içerisinde de yapılmaktadır. Katlar halinde yapılan bu salyangoz üretimi sırasında su püskürtme yöntemi ile uygun rutubet ortamı yaratılır. Bazı işletmeler bunun için plastik tavalardan yararlanır. Bu bağlamda tava kenarlarının 8 – 10 cm olması gerekir. İç ortamda yetiştirme sıcaklığı 16 – 33 derece olmalıdır. Ancak ortamın hem nem hem de sıcaklık oranı yıl boyu dengede olmalıdır.
Salyangoz Beslenme Şekli ve Türleri
Salyangozlar genellikle bitkilerle beslenir. Ancak bazı türleri parazitlerle de beslenirler. Genel anlamda salyangoz beslenme şekli aşağıdaki gibidir;
Predatörler – Bazı salyangoz türleri predatör beslenir. Midyelerin kabuklarını deler ve iç organlarını yerler. Bazı türleri ise küçük balık ve diğer küçük su canlıları ile beslenir.
Suda Asılı Maddelerle Beslenenler– Bazı salyangoz türleri ise suda asılı kalan plankton ve detritus ile beslenirler.
Herbivor ile Beslenenler – Helix cinsine ait salyangozlar böyle beslenir. Özellikle ilkbaharda çiftleşme dönemlerinde fazla beslenirler. Çiçekler, otlar, her türlü sebze ve meyve bu tür salyangozlar için besin değerindedir. Ancak saralmış ve sertleşmiş otlar ile beslenir.
Salyangoz yetiştiriciliği yapanların dikkat etmesi gerekenlerden biri de salyangoz seçimini doğru yapmaktır. Örneğin, beyaz etli Afrika salyangozu çabuk gelişir ve ağrılığı büyük bir canlıdır. Bu tür için ortam sıcaklığının 20 derece üstü olması gerekir. Aynı zamanda damızlık seçimi için beyaz etli salyangozlar da tercih edilebilir. BU salyangozların ağrılığı 30 – 50 gram arasıdır. Helix lucorum için 8 – 18 gram arası bireyler seçilmelidir. Ancak genel olarak tür seçilmeden önce optimum çevre şartları sağlanmalıdır. Çünkü uygun koşulların yaratılmaması doğru bir yetiştirme değildir ve böylece yetiştirilme süreci başarısızlıkla sonuçlanır.
Salyangoz Üretimi Devlet Desteği
Salyangoz yetiştiriciliği son dönemlerde büyük kazanç getiren sektörlerden biri haline gelmiştir. Bunun başlıca nedeni, bu alanda yapılan üretimini yurt dışı ihracatı sonucu büyük maliyet kazandırmasıdır. Bu bağlamda devlet tarafından sermayesi olmayan ancak başarılı bir projeye sahip olan kişilere destek sunulur. Tarım Bakanlığı tarafından sunulan salyangoz üretimi devlet desteği ile girişimciler projelerini geliştirir ve ekonomik değeri oldukça yüksek olan salyangoz üretimini ülkemizde yürütürler.
Salyangoz Yetiştiriciliği Tesis Maliyeti
Salyangoz yetiştiriciliği yukarıda da belirttiğimiz gibi yüksek gelir elde edilen bir alandır. Ancak bu yüksek gelire karşın bu alanda yüksek miktarda sermaye gerekmez. Az bir bütçe ile de salyangoz çiftliği kurulabilir. Çünkü salyangozlar fazla malzeme ve zorlu bir bakım süreci istemeyen canlılardır. Küçük bir alanda bile sulama ve rutubet sisteminin doğru bir şekilde ayarlanması ile salyangoz üretimi yapılabilir. Bu nedenle salyangoz üretimi büyük maliyet gerektirmez.
Ülkemizde salyangoz tüketimi neredeyse yok derecesindedir. Ancak dünya üzerinde birçok ülkede salyangoz değerli bir besin türüdür ve sıklıkla tüketilir. Örneğin, Avrupa ülkelerinde salyangozun kilosunu ortalama 20 Euro gibi bir miktarla satmak mümkündür. Bu da sarf edilen salyangoz yetiştiriciliği tesis maliyeti düşünüldüğünde katbekat yüksek gelir getirecek bir miktardır.
Salyangoz Hangi Alanda Kullanılır?
Salyangoz hem tıpta hem kozmetikte hem de mutfakta büyük değere sahip bir canlıdır. Salyangoz yetiştiriciliği öncelikle bu ürünün pazarlanmasını baz alarak başlatılır. Pazarlamada 4 yöntem hakimdir;
- Canlı salyangoz satışı,
- Haşlanmış veya dondurulmuş et şeklinde satışı,
- Konserve şeklinde satışı,
- Boş salyangoz kabuklarının satışı.
Canlı olarak salyangozların satışı için bu canlılar rutubet olmayan bir depoda hazırlanmalıdır. Depoda ortalama 1 hafta bekletilen salyangozlar hava yeri bulunan sandıklarda beslenir ve temiz bir halde teslim edilir. Eğer sandıkların alt kısmında kalan salyangozlar kirlenmişse mutlaka temizlenir. Cinslerine göre ayrılan salyangozlar 28 ve 38 mm boyutundaki eleklerden geçirilir ve et renklerine veya kabuk ağzının büyüklüğüne göre sınıflandırılırlar.
Haşlanmış ve dondurulmuş et halinde salyangozlar büyük talep görürler. Bu ihracat türü, canlı salyangoz ihracatından daha fazla tercih edilmektedir. Konserve halinde ise salyangozlar toplandıktan sonra ortalama 4 – 7 gün süre boyunca aç kalırlar ve haşlanma – dondurulma prosedürünün ardından beyaz şarap içeren suda tuzlanarak, karabiber, kekik, anason gibi maddelerle kaynatılırlar. Ortalama 1 litre suda 20 adet salyangozun 2 – 3 saat pişirilmesi gerekir. Etler çıkarıldıktan sonra süzülür ve kutulara konarak havası alındıktan sonra kapatılır.
Salyangozlar aynı zamanda çok miktarda azot ve protein içermesi nedeniyle tıpta da kullanılmaktadır. Öncelikle bronşite iyi gelir. Aynı zamanda salyangoz salgının kurutulması akciğer veremi için faydalıdır. Kendisi kurutulduğunda ise kızartılan etler için yumuşatıcı görevi görür. Buna ek olarak salyangoz kozmetik alanında da cilt bakımı için kullanılmaktadır. Pek çok markalar cilt bakım ürünlerinde salyangozun içerisinde bulunan faydalı minerallere yer verirler.
Salyangoz Alan Firmalar Nasıl Bulunur?
Salyangoz yetiştiriciliği genellikle yurt dışı ihracatı için yapılmaktadır. Satışın başarılı bir şekilde gerçekleşmesi için toptan ihracat yapılması daha uygundur. Bunun için ise salyangoz alan firmalar bulunmalı ve kar elde edilebilecek bir fiyat üzerinden firma ile anlaşılmalıdır. Söz konusu bu firmalara hem internet üzerinden hem de yabancı satış pazarları üzerinden erişmek mümkündür. Bu sayede daha büyük bir kitleye hitap edilir ve gelir seviyesi de bir hayli artırılmış olur.
Not: 2022 yılı pazarlama raporlarını baz aldığımızda, yurtdışından salyangoz talebinin arttığını görebiliriz. Sizde bu pazar payını değerlendirmek ve pastadan pay almak için salyangoz yetiştiriciliğine başlayabilirsiniz.
