Ülkemizde safran yetiştiriciliği ile ilgili yapılan haberlerin sayısı artmış durumda. Safran bitkisi crocus sativus familyasına ait olan bir tür. Çiçeğinde bulunan bulunan 3 adet kırmızı ince ipliğin toplanması ile hasadı yapılır. Kilosu kalitesine göre 20 Bin ile 40 Bin TL arasında değişiklik gösteriyor. Yetiştirilmesi oldukça kolay, toplanması ise maliyetli bir bitki türüdür. Dünyada en çok İran ve İspanya’da yetiştirilir. Türkiye’de ise düzenli olarak Safranbolu’da 9 dönümlük alan içerisinde yetiştirilir. Bu yazımızda dünyanın en pahalı baharatı olan safran yetiştiriciliği ile ilgili detaylı bilgiler bulabilirsiniz. Safran bitkisi nasıl yetiştirilir, ekimi nasıl yapılır ve nerede yetişir konusunda aklınıza takılan sorularda yorumlar bölümünden bize ulaşabilirsiniz.
Not: Safran yetiştiriciliği dışında daha farklı fikirleri için Tarım ve Hayvancılık başlıklı kategorimizi inceleyebilirsiniz.
Safran Yetiştiriciliği
Gram fiyatı pahalı olduğu için safran yetiştiriciliğinin zor olduğu düşünülür. Aslında safran bitkisini yetiştirmek kolaydır. Zor olan yanı ise toplayıcılığın da yaşanan iş gücü maliyeti. Safran bitkisinin çiçeğinde yer alan kırmızı ipliklerin hasadı ile baharat elde edilir. Bu kırmızı stigmaların makine yardımıyla veya otomasyon yöntemi ile hasadı yapılamaz. Her bir çiçekte yer ala 3 adet kırmızı ipliği el ile koparmanız gerekiyor.1 çiçekten sadece 3 adet kırmızı iplik çıkması ve dönüm başına yapılan hasadın az olması safranı en pahalı baharat yapmaktadır.
Safran yetiştiriciliği için karasal iklimin olduğu bölgelerde ekim yapmanız gerekiyor. Safran tohum ile değil kendi soğanı ile ekimi yapılır. Genellikle son baharın başlarında ekilir. Güneşi ve hava alan toprağı seven bir bitkidir. Safran yetiştiriciliği ile ilgili detaylı bilgileri alt başlıklarda bulabilirsiniz.
Safran sadece baharat olarak değil, aynı zamanda ilaç, boya ve gıda sanayisinde de kullanılmaktadır. İspanya, Irak ve bir çok Arap ülkelerinde yemeklere tat katmak için ilave edilir. Safran kendi ağırlığının 100.000 katı suyu boyayabildiği için boya ve kimya sanayisi içinde oldukça avantajlı bir tarım ürünüdür. Ülkemizde safran yetiştiriciliğini teşvik etmek için bir çok üniversite de çalışmalar yapılmaktadır.
Safran Fiyatı – 1 Gram Safran Ne Kadar
Türkiye’de hem aktar hem de online satış sitelerinde safran bitkisini gram olarak satın alabilirsiniz. Ancak karşınıza İran Safranı, yerli safran veya farklı bir ülkeye ait safran çeşidi çıkacak. Kalite açısından İran safranı en iyi olarak bilinir. Gram fiyatı ise 30 TL ile 50 TL arasında değişiklik gösterir.
Not: İran’da işçi maliyetleri düşük olması, iklim elverişliliği ve kültürel bir baharat olması en iyi üretici ülke konumuna gelmesini sağlamıştır.
Safran Tohumu Nereden Alınır
Safran yetiştiriciliği yapmak için soğan olarak ekim yapmanız gerekiyor. İlk yıllarda verimi düşük olsa da ilerleyen yıllarda gittikçe verim artışı yaşarsınız. İnternette safran çiğdemi yani soğanı satan işletmeler var. Ancak öncelikle bulunduğunuz bölgelerdeki tarım ziraat kooperatiflerine başvurmalısınız. Bu noktalardan satın alacağınız soğanların daha kaliteli olacağı yadsınamaz bir gerçek. Eğer yok ise internet ortamından hakkında yapılan yorumları okuyabileceğiniz bir satıcı ile irtibata geçebilirsiniz. Soğan fiyatları ortalama olarak 2-5 TL arasında değişiyor.
Safran Hangi İklimde Yetişir
Safran karasal ve ılıman iklim bölgelerini seven tarım ürünüdür.-10 C° derece ile 35° dereceye kadar dayanıklılık gösterir. Yetiştirilmesi açısından kolay olan bitki. Türkiye’de İç Anadolu, Akdeniz Bölgesi, Marmara ve Ege bölgesinde yetiştiriciliğini yapabilirsiniz. Eğer bulunduğunuz bölge aşırı yağışa sahipse, toprağı drenaj edilmesi gerekir. Türkiye’de Safranbolu da yetiştirildiğinden sizlere bahsetmiştik. Osmanlı döneminde ise karasal iklimin yaşandığı her bölgede safran yetiştiriciliği yapılmaktaydı. Hatta Cumhuriyet dönemlerinde Adana ve Antalya bölgesinde de ekimi yapılmıştır.1 kilo safran elde edebilmek için 75 bin çiçeğin hasat edilmesi gerekir. Bu da çiftçilerimizin vazgeçmesine neden olmuştur.
Safran Nereye Satabilirim
Tarım üreticilerinin en büyük sorunu ellerindeki mahsulleri karlı olarak satmaktır. Bu sadece safran ile ilgili değil tüm ürünlerde yaşanır. Ancak safran bitkisi fiyatına göre taşıma maliyetleri ucuz olduğu için diğer ürünlerden biraz avantajlı. İnternet ortamında tarım ziraat ilanlarını inceleyin. Bir çok üretici bu siteler üzerinde satış gerçekleştirmektedir. İsteğinize bağlı olarak bu siteler üzerinden toptan veya perakende olarak ürünlerinizi satabilirsiniz. Eğer Safranbolu gibi ekimi yapılan bir bölgedeyseniz ya da ekim alanınız 10 dönümden fazlaysa emin olun aracılar size ulaşacaktır.
Safran Nerede Yetişir
Safran yetiştiriciliği yapmak için karasal veya ılıman iklimin görüldüğü bölgelerde olmanız gerekir. Aşırı sıcak olan tropikal iklim veya kutup iklimlerinde safran yetiştiriciliği yapmak mümkün değildir. Safran güneşi seven bir bitki. Aynı zamanda toprağın kuru kalmaması gerekiyor.
Safran Nasıl Yetiştirilir
Safran yetiştiriciliği yapmaya karar verdiyseniz, aşağıda yer alan maddeleri adım adım gerçekleştirerek bu işe başlayabilirsiniz. Kullanacağınız tarım alanında daha önce soğansı bitkiler yetiştirilmediğinden emin olmalısınız. Eğer yetiştirildiyse toprağın tekrar bu soğanlardan temizlenmesi gerekir.
- Ekim yapacağınız toprağı yabani otlardan temizleyin ve su geçirgenliğini sağlayın. Bunu yapmak için toprağınızda eğimli ve yüksek alanlar bırakın. Soğan ekimi için yüksek alanları kullanacaksınız.
- Ekim yapmadan önce organik gübre temiz edin. Bunun için hazır kompostlardan kullanabilirsiniz.
- 15’er cm’lik aralıklar ile 20 cm’lik delikler açın. Bu deliklere organik gübreyi dökün ve ufak bir toprak tabakası ile kapatın.
- Geri kalan alana ise yumru şeklinde olan soğanları dikmeye başlayabilirsiniz.
- Safran soğanı ekmek için en ideal mevsim, don olayları yaşanmadan 10 hafta önce ekim yapmaktır. Ekim yaptıktan sonra geçen 8 hafta sonra ilk hasadı yapabilirsiniz.
- Safran ekimi yaptıktan sonra normal şartlarda haftada bir defa sulama yapmanız yeterli. Ancak bulunduğunuz bölgeye göre bu ihtiyaç değişir. En iyi seçenek ise toprağı el ile kontrol etmektir.
Safran soğanı sürekli suya maruz kaldığı zaman bozulur veya hastalık olur. Aynı zamanda etrafında mantar ve yabancı ot türemeye başlar. Bunun için toprağınızı el ile kontrol edin. İhtiyaca göre hafta da 3 kez dahi sulama yapabilirsiniz.
Okuyunuz: Zencefil Yetiştiriciliği
Safran Bitkisi Nerelerde Kullanılır
Safran Bitkisi gıda, ilaç ve kimya alanlarında kullanılır. Yukarıda safran bitkisinin kendi ağırlığının 100 Bin katı suyu boyamasının mümkün olduğundan bahsettik. Ancak kimya firmaları yapay çözümler var iken safran kullanmayı pek tercih etmez. Safran yetiştiriciliğinin zor olması ve yıllara göre üretiminin düşmesi fiyatını arttırmıştır. Bu nedenle boya sanayisinde safran kullanımı oldukça düşük orandadır.
İran’da safran hem baharat hem de ilaç yapımında kullanılır. Özellikle pilavların üzerine dökülen bu baharatın keskin kokusu ile karşılaşabilirsiniz. İspanya’da ise seçkin restoranlarda şefler tarafından kullanılır. Zihin ve iştah açıcı özelliklere sahip olduğu belirtilmiştir.
Safran Ekimi ve Dikimi
Safran ekimi için iklim açısından yeterli özelliklere sahip değilseniz serada üreticilik yapabilirsiniz. Ya da toprağınız su geçirgen bir özelliğe sahip değilse saksı ile toprağa gömerek üretim yapmanız mümkün. Ekim yapmak için 20-25 cm’lik delikler açmanız gerekiyor. Daha verimli üretim için mutlaka gübre kullanmalısınız. Bunun için turba yosunu kullanmayı da tercih edebilirsiniz.
Safran yetiştiriciliği yapanlar genellikle sıralı ekim yöntemini tercih ederler. Ancak İspanya’da bazı bölgelerde kümeler halinde ekim yapılır. Her bir küme de 10-12 arasında safran soğanı bulunur. Bu sayede hastalık olduğunda diğer kümelere bulaşmamış olur.
Okuyunuz: En Karlı Tarım Ürünleri
Safran Üretimi Yapmak İsteyenlere Tavsiyeler
Safran yetiştiriciliği kolay ancak hasadı açısından zor bir tarımsal faaliyettir. Bu ürünün ticaretini yapmak istiyorsanız büyük bir alanda ekim yapmanız gerekiyor. İran ve İspanya dışında bir çok ülke de safran üretimi yapılır. Ancak burada ki çiftçiler kendi ihtiyaçlarını karşılamayı tercih ederler. Büyük bir alanda yapacağınız üretim size para kazandıracaktır. Bunun için minimum 75 Bin soğan ekmelisiniz.75 Bin soğan safran bitkisinden 1 kilo safran baharatı elde edersiniz. Bu ürünün kilogram fiyatı ise 20 Bin TL ile 40 Bin TL arasında değişir. Tek bir ekim yaptıktan sonra yıllara göre veriminiz artmaya başlar. Her mevsimde gübre kullanarak bu verim artışına destek olabilirsiniz.
”Safran Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır” başlıklı makalemizin sonuna geldik. Aklınıza takılan konularda yorumlar bölümünden bizimle iletişime geçebilirsiniz.
