Meslek olarak psikologluk ve uzmanlık alanları açıklamadan evvel psikoloji, genel olarak insan davranışlarının ve zihinsel aşama ile süreçlerinin incelenmesini sağlayan bir bilim dalı olduğunu belirtmek gereklidir. Bu bilimi çeşitli bilimsel teknik ve yöntemlerle icra eden meslek uzmanları ise psikolog olarak adlandırılmaktadır. Günümüzün gözde ve popüler meslekleri arasında olan psikolog olmak için her ülkede geçerli olan ve uygulanan prosedürler mevcuttur. Ülkemizdeki uygulama, prosedür ve şartlar ise diğer ülkelerden biraz farklılık göstermektedir.
Psikolog olmak her ne kadar gözde meslekler arasında olsa da, bu mesleği tercih edecekler için göze alınması gereken bazı hususlar vardır. Her şeyden önce uzman olarak psikolog, kendisi de bir insan olduğu için psikoloji biliminin incelediği, irdelediği, cevap aradığı soru ve sorunlara kendisi üzerinden bir farkındalık mekanizması geliştirmeli ve mesleği öğrenirken kendisi ile mesleğinin arasına bir sınır koyabilmelidir. Bu açıdan bir psikolog kendisini eleştirebilmeli, tanıyabilmeli, sorgulayabilmeli, aynı zamanda zayıf ve güçlü yönlerini de bilebilmelidir. Bu halde mesleğini icra etmeden önce kendisini tahlil edip, danışanları ile kendisi arasına profesyonel bir sınır çizerek tedavi ve telkin süreçlerinde olması gerektiği gibi bir yöntem ve ilerleme kaydedebilmelidir. Bu açıdan psikolog olmak isteyenler, mesleğin bu alanını iyi bilmeleri gerekmektedir.
Psikoloji en geniş tanımı ile bireylerin içsel ve dışsal yani çevresel ilişkilerini duygusal, bilişsel, süreçsel ve davranışsal olarak belirli yöntem ve yöntem bütünlükleri ile inceleyen bilim dalı, bu yöntemleri uygulayan meslek uzmanları da psikolog olarak adlandırılmaktadır. Psikologlar meslek hayatlarının her aşamasında hastane ya da klinik gibi sağlık kurum ve kuruluşlarında çalışmak zorunda değildir. Bu genel düzeyde bir yanlış algıdır. Psikologlar birey ve grupların çevrelerindeki ilişkiler içerisindeki uyumu veya çatışmayı gözlemleyip gerektiğinde telkin işlemi uygulayabilir, gözlem, test ya da görüşmeler üzerinden psikolojik destek sunabilir, şirketlerde kariyer uzmanlığı üzerinde çalışabilir, belediye ve benzeri kurumlarda da danışman olarak faaliyet gösterebilmektedirler. Bu gibi faaliyetler psikolog olmak isteyen kişiler tarafından iyi bir şekilde araştırılmalı buna göre alternatif kariyer planları da yapılabilmelidir.
Psikolog Olmak İçin Yapılması Gerekenler
Öncelikli olarak psikoloji konusunda genel düzeyde bilgi sahibi olmak ve psikolog olmak isteyip istemediğine kadar vermek gereklidir. Meslek olarak kişileri zorlayıcı bazı etkilere sahip olduğundan dolayı alan ile ilgili bilgi sahibi olup, mesleğin avantaj ve dezavantajlarını bilip buna göre mesleğin seçilmesi en doğru adım olacaktır. Gerçekten meslek olarak psikologluk tercih edilecek ise üniversite tercihlerinde psikoloji bölümü tercih edilmeli ve lisans bölümünde psikoloji bölümü okunmalıdır. Üniversitelere giriş sınavlarında Eşit Ağırlık puan türü üzerinden tercih yapılabilen psikoloji bölümü, Fen-Edebiyat Fakülteleri içerisinde yer almaktadır. Bu nedenle ister özel üniversite ister devlet üniversitesi bu bölümler üzerinden tercih yapılabilmektedir.
Eğitim, psikolog olmak için tamamlanması gereken en önemli aşamadır. Teknik ve mesleki beceri eğitim aşamasında kazanılırken bazı okul projeleri ve staj çalışmaları ile giriş düzeyde pratik beceri de kazanılabilmektedir. Ancak eğitim aşamasının dışında bir de kişilerin kendilerini bireysel olarak bazı alanlarda geliştirmeleri gerekmektedir. Bunlardan ilki iletişim tekniklerinin iyi düzeyde olmak, akıcı ve temiz bir diksiyon sahibi olmak, aktif dinleme gibi iletişim tekniklerinde iyi olmak, aynı zamanda kişisel olarak da özgüvenli, sabırlı, objektif, anlayışlı ve analitik olmak psikolog olmak isteyen kişilerde bulunması gereken özellikler arasında yer almaktadır. Bunların haricinde meslek etiği açısından da bazı özelliklerin taşınması gerekmektedir. Psikolog olmayı isteyen birisi bu açıdan meslektaşları ile iyi bir iletişim içinde, etik değerlere ve kurallara bağlı, aynı zamanda alanındaki bilimsel gelişmeleri de yakından takip eden birisi olmalıdır.
Psikolog Maaşları Ne Kadar?
Psikolog olarak çalışan kişilerin maaş aralıkları değişkenlik göstermektedir. Günümüzün en popüler meslekleri arasında yer alan psikologlar hastanelerde, büyük şirketlerde, üniversitelerde, dershanelerde, alan ve saha araştırmalarında çalışabilmektedir. Bazı psikologlar yeteri kadar tecrübe elde ettiklerinde kendi özel kliniklerini açabilmekte ya da farklı özel kliniklerde çalışabilmektedirler. Burada önemli olan asıl mesele bir psikoloğun kendisini mesleki olarak iyi yetiştirmesi ve kendi alanında olabildiğince tecrübe edinmesidir.
Psikolog olmak isteyen kişiler için aylık kazanç önemli olsa da iyi kazanç sağlama seviyesine gelebilmek için mesleki tecrübenin yanında mesleki tekniklerin de sürekli güncel tutulması gerekmektedir. Yani asıl meslek uzmanlığının ek eğitim ve yeterliliklerle desteklenmesi kazanç düzeyini yükseltecektir. Genel olarak psikologların maaş aralıkları asgari ücret seviyesinden başlayıp 10.000 TL civarına kadar çıkabilmektedir. 3.000 TL maaş alan psikologlar henüz mesleğe yeni başlamış kişiler için uygulanırken en üst düzey maaş, alanında uzman, tecrübeli ve birçok sahada faaliyet göstermiş psikologlar için uygulanmaktadır.
Maaş kazanımının dışında psikologlar diledikleri takdirde kendi özel klinik ya da muayenehanelerini de açabilmektedir. Bu durumda danışanlarını ya da hastalarını seanslara alabilir ve uygun tedavi planını yürütebilmektedir. Kendi kliniklerini ya da muayenehanelerini açmak genelde psikologlara iyi düzeyde gelir kazandıran bir tercih olarak değerlendirilmektedir.
Psikolog Olmak İçin Okunması Gereken Bölüm
Psikolog olmak isteyen kişiler için yerine getirilmesi gereken bazı sorumluluklar ve sahip olunması gereken yeterlilikler vardır. Bunların başında lisans eğitimi gelmektedir. Lisans eğitiminde psikoloji bölümünün tamamlanması ve bu alana ilişkin diploma alınması zorunludur. Üniversitelerde psikoloji bölümleri, Fen Edebiyat Fakülteleri içerisinde yer almaktadır. Psikoloji bölümünü başarı ile tamamlayan kişiler, psikolog unvanını alabilmektedir. Temel psikoloji eğitiminde klinik psikoloji derslerinden sosyal psikolojiye, araştırma yöntemlerinden siyasal psikolojiye kadar bir çok uzmanlık dersleri verilmektedir.
Ancak psikoloji alanında netleştirilmesi gereken bazı durumlar vardır. Bunların başında uzman psikolog, klinik psikolog ya da adli psikoloğun nasıl olunacağı gelmektedir. Psikoloji alanında uzmanlık tercih etmek isteyenler için alanlara ilişkin bazı koşulların yerine getirilmesi ve ilgili alana ilişkin bazı bilgilerin elde edilmesi tavsiye edilmektedir.
Uzman Psikolog Nasıl Olunur?
Uzman psikologlar, psikolog olmak isteyen kişilerin tercih edebilecekleri bir alan olabilmektedir. Uzman psikologlar, mesleki olarak daha yetkili olarak kabul edilmektedir. Uzman psikolog olmak için 4 yıllık psikoloji eğitiminden sonra yüksek lisans eğitiminin yapılması gerekmektedir. Psikolojik destek ya da danışmanlık almak isteyen kişiler uzman psikolog desteğini normal psikologlara kıyasla daha çok tercih edebilmektedir.
Psikologların uzman unvanını alabilmesi yüksek lisans eğitimi ile mümkündür. Yüksek lisans eğitimi başarı ile tamamlandıktan sonra bu unvan psikologlar tarafından alınabilmektedir. Bu unvan kazanıldıktan sonra ise meslek hayatına uzman psikolog doktor olarak devam edebilmek mümkündür.
Uzman psikolog unvanını alabilmek için zorunlu olan yüksek lisans eğitiminde ise izlenebilecek bazı yöntemler vardır. Söz konusu bu yöntemler temelde 3 başlıkta ele alınmaktadır.
- Psikoloji bölümünden sonra klinik psikoloji yüksek lisansı yapmak,
- PDR yani Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik bölümü bitirdikten sonra klinik psikoloji alanında yüksek lisansı tamamlamak,
- Bu iki alan dışında lisans eğitimini tamamlayanlar için ise klinik psikoloji alanında hem yüksek lisans eğitimi hem de doktora eğitimi yapmak gereklidir.
Adli Psikolog Nasıl Olunur?
Psikoloji alanının bir alt uygulama alanı olan adli psikoloji, akademik olarak detaylı bir alan bilgisine dayanmaktadır. Adli psikoloji uzmanlığı olan meslek uzmanları suç davranışına dair teorik bilgilere sahip, bu alandaki temel sorunları anlayabilen, suçun mağdur ve suçlu üzerindeki etkilerini tahlil edebilen, suça dahil olan kişiler ile yapılacak adli görüşmelerde görüş bildiren ve gerekli durumlarda bu görüşmeleri yapabilen, bu görüşmelerden de elle tutulur bilgileri ve delilleri ilgili makama bildiren faaliyetleri gerçekleştirmektedir. Adli psikologlar mesleki alanları gereği Emniyet birimleri ya da Adalet Bakanlığı kurumlarında görev alabilmektedir. Bunun yanında akademik çalışmalar yapmak isteyenler akademisyen olarak üniversitelerde ya da toplumsal araştırmalarda bulunan araştırma merkezleri veya sivil toplum kuruluşlarında görev alabilmektedir.
Adli psikolog olmak için yüksek lisans eğitimi henüz zorunlu değildir. Ancak adli psikoloji alanı ciddi bir sorumluluk, görev bilinci ve teknik bilgi gerektirdiğinden bu alanda çalışmak isteyen kişiler kendilerini geliştirmek ve alanında geri kalmamak için yüksek lisans ve doktora eğitimi almayı tercih etmektedir. Adli psikoloji alanında uzman olabilmek için ise yine psikoloji alanından devam etmek ya da Adli Bilimler Enstitüleri olarak faaliyet gösteren bölümlerden tercih yapmak mümkündür.
Okuyunuz: Hostes Nasıl Olunur
Psikolog Kaç Yıl Okur?
Gençler arasında son dönemlerin öne çıkan meslekleri arasında yer alan psikologluk, toplumda önemli bir konumda yer almaktadır. Ruh sağlığı ve beden sağlığı açısından önemli olan psikoloji, insanların ruh ve beden dengesini koruması için dengede olmalı, denge bozulduğu zaman ise gerekli yöntemler eşliğinde pratikler yapılmalıdır. Bu açıdan psikolog olmak isteyen kişiler toplum açısından faydalı bir görev üstlenmektedir.
Psikolog olabilmek için bazı mesleki yetkinliklerin kazanılması zorunludur. Mesleki olarak bu yeterlilik ve becerilerin kazanılması için de psikoloji alanında lisans eğitimi yapılması gereklidir. Psikoloji lisans eğitimi için üniversitelerin Fen Edebiyat Fakültelerine yönelik tercihte bulunmak gereklidir. bunun için lise eğitiminde Eşit Ağırlık alanı tercih edilmelidir. Lise eğitiminde farklı bir alan okundu ise sınavda Eşit Ağırlık puanı üzerinden tercih yapılması gereklidir. Psikoloji alanındaki lisans eğitimi 4 sene sürmektedir. Bazı okullarda zorunlu olarak yabancı dil hazırlığı verildiği için bu süre 5 yıla çıkabilmektedir. Uzman psikolog olmak için ise lisans eğitiminin üzerine yüksek lisans eğitiminin yapılması gereklidir. Yüksek lisans eğitimi ortalama 2 sene olduğu için 4 seneye 2 sene daha eklenmesi gereklidir. Bu durumda uzman psikolog olabilmek için toplamda 6 senelik bir eğitimin tamamlanması mecburidir. Doktora eğitimini tercih edecekler için de bu süre daha da uzayabilmektedir.
Psikolog Olmak İsteyenlere Öneriler
Psikoloji gerek bilim dalı olarak gerekse toplumdaki zaruri konumu olarak, oldukça zor ama faydalı bir meslektir. Her meslek dalında olduğu gibi mesleğe dair beklentiler ve gerçekler bazı durumlarda birbiri ile çelişebilmektedir. Bu nedenle psikoloji okumaya karar vermeden önce detaylı ve titiz bir araştırma yapılması ve kişilerin bu mesleğin üstesinden gelebileceklerine dair inanç ve kararlılık göstermesi gerekmektedir. Meslek uzmanlığında psikolojiyi tercih edecekler için sunulabilecek öneriler ise;
- İnsanlar arasındaki iletişimin iyi olması ve bu iletişimin canlı tutulmasına dikkat edilmelidir,
- Danışanların ve hastaların aktif olarak iyi bir şekilde dinlenilmesi gereklidir,
- Yine danışan ve hastalar ile tedavi ve görüşme süresince empati kurulabilmesi gereklidir,
- İyi bir psikoloğun kendisine güvenmesi gereklidir, aynı zamanda hastalarına ve danışanlarına da güven vermelidir,
- Bir konunun tahlil edilmesinde ve araştırılmasında analitik düşünce becerisi çok önemlidir. Bu şekilde seanslar süresince konuşulan mevzular etraflıca ve objektif olarak ele alınabilmektedir,
- Konuşma ve beden dilinin pozitif ve uyumlu olması gereklidir,
- Mesleğin getirisi olan stres, baskı ya da sorunlarla başa çıkabilme açısından dirayetli olunması gereklidir,
- Psikoloji alanındaki bilimsel ve pratik gelişmeler sık sık takip edilmelidir,
- Alanla ilgili akademik çalışmalar takip edilerek, bu alanda gerekli ise eğitimlerin alınması tavsiye edilmektedir.
