Sıcak iklim sebzesi olan patlıcan, güneşli havalarda yetişen bir bitkidir. Sadece ülkemizde değil, dünyada da yaygın bir şekilde tüketilen bu sebze, kolayca pişirilmesi ve geniş bir kullanım alanına sahip olması nedeni ile sıklıkla tercih edilir. Tüm bunlardan dolayı patlıcan yetiştiriciliği oldukça popüler ve eskilere dayanan bir tarımsal faaliyet olarak karşımıza çıkar. İçerisinde birçok vitaminler, mineraller bulunur ve bunların hepsi sağlık açısından oldukça faydalıdır. Dolayısıyla patlıcan yetiştiriciliği, patlıcan tohumları ve fidesi, patlıcan çeşitleri tarımsal alanda faaliyet göstermek isteyenlerin en çok merak ettiği konular arasında yerini alır.
Patlıcan yetiştiriciliği, belirli hususlar dikkate alındığında ve özenle uygulandığında başarıyla tamamlanan bir süreçtir. Sıcak bir iklim sebzesi olan patlıcan kesinlikle -1 derecenin altındaki bölgelerde yetişmez. Bu nedenle patlıcan yetiştirmeye başlamadan önce bölge seçimi dikkatli bir şekilde yapılmalıdır. Aynı zamanda 40 derece üstü bölgelerde de patlıcan kök gelişimi göstermez. Bu nedenle en uygun sıcaklık 22 derece şeklindedir.
Patlıcan yetiştiriciliği ile uğraşmak isteyenlerin bir diğer dikkat etmesi gereken husus patlıcan ekimi ve toprak özellikleri olarak karşımıza çıkar. Killi topraklarda yetişmeyen patlıcan, ağır ve rutubetli toprağı da sevmez. Buna ek olarak patlıcan ekimi doğrudan tohum ile başlanmaz. Tohum ile ekim hem ekonomik değildir hem de zorlu bir süreçtir. Ülkemizde tohumlar Aralık – Ocak aylarında, fideler ise Mart – Nisan aylarında ekilir.
Not: Patlıcan yetiştiriciliği yapmak sizin için ideal seçenek olmayabilir. En karlı Tarım Ürünleri başlıklı makalemizi okuyarak farklı fikirler edinebilirsiniz.
Patlıcan Yetiştiriciliği
Patlıcan sıcak iklim sebzesi olarak bilinmektedir. Bu nedenle patlıcan yetiştiriciliği için sıcak iklime sahip olan bölgeler seçilmelidir. Ancak seçilen bölgede hava sıcaklığının 40 dereceyi geçmemesine de dikkat edilmelidir. İdeal sıcaklık 22 derecedir. Patlıcan bitkisinin yetiştirilme süreci, fide veya tohum ekimi, sulama, gübreleme, budama, hasat şeklindedir.
Patlıcan yetiştiriciliği için toprağın hazırlanması ve gübrelenmesi gerekir. Bunun için 5 – 8 ton gübre yeterlidir. Toprak sürümü ise 25 cm derinliğe kadar yapılmalıdır. Gübreleme işleminde 1 dekara ortalama 10 kg P2O5, 20 kg N ve 25 kg K2O verilmelidir. Taban gübrelenmesi sırasında ise fosforlu gübrenin tamamı verilir. Dikimden ortalama 9 gün sonra ise birinci çapalama, 20 – 30 gün sonra 2. Çapalama yapılmalıdır. Patlıcana ilk meyve görülene kadar az su verilmelidir.
Patlıcan Tohumu ve Fidesi
Patlıcan vejetasyon sürecinin uzun olmasından dolayı tohum ile ekilmemelidir. Patlıcan tohumu Aralık – Ocak aylarında ekilebilir. Patlıcan tohumu ile ekim yapılması oldukça zahmetli bir süreçtir. Bu nedene fide ile ekim tavsiye edilir. Patlıcan fidesi ise Mart veya Nisan aylarında ekilmelidir. Tohumlar için ideal toprak sıcaklığı 20 – 26 derece şeklindedir. Tohumların çimlenmesi için fide kabında torf ve perlit (2:1 oranında) patlıcan yetiştiriciliği yapılmalıdır.
Buna ek olarak plastik fide torbalarında da ekim yapmak mümkündür. Ancak fide ile yetiştirmeden önce ortamın fumigant yardımı ile temizlenmesinde fayda vardır. Tohumlar sıcak yastıklara ekilmelidir. Her m2 başına 5 – 6 gram tohum kullanılmalıdır. Tohum ekimi sonrasında 0.5 kalınlığa sahip harç tohumların üzerine atılır. Üzeri tahta tokmaklarla bastırılan tohumlar süzgeçli kovalarla ıslatılır.
Okuyunuz: Tarımda %100 Verim Arttırma Yöntemleri
Patlıcan Çeşitleri
Ülkemizde yetiştirilen patlıcanların bazı çeşitleri bulunmaktadır. Bu bağlamda, ülkemizde en çok yenen ve yetiştirilen patlıcan çeşitleri;
- Kemer patlıcan,
- Bostan patlıcan,
- Kirmasti Patlıcan,
- Gönen Patlıcanı,
- Yalova 49 Patlıcanı,
- Halkapınar Patlıcanı şeklinde sıralanabilir.
Aynı zamanda son yıllarda diğer ülkelerden Türkiye’ye getirilen patlıcan çeşitleri de bulunmaktadır. Bunlar; Viserba, Long Purple ve Black Beauty şeklinde sıralanabilir. Tüm patlıcan çeşitleri, mutfakta değişik kullanım alanlarına sahiptir. Çoğu yaz aylarında tüketilir.
Patlıcan Nasıl Yetiştirilir?
Patlıcan yetiştiriciliği tohumların çimlenmesi ile başlar. Bunun için tohumları nemli bir bez arasında ortalama 10 – 15 saat bekletmek gerekir. Patlıcan sıcak iklim sevdiği için soğuk havalarda yetiştirilmemelidir. Tohumların çimlenme sürecinin ardından fide toprağının da kontrol edilmesi gerekir. Fideler toprak yüzeyine çıkana kadar sulanmalıdır. Eğer tohum ekimi kasalara yapılmış ise fidelerin gelişimi için şaşırtma işlemi uygulanmalıdır.
Tüm bunlara ek olarak patlıcan yetiştirmek için sulama, budama, çapalama ve gübreleme adımları atlatılmamalıdır. Patlıcan çapalanmayı seven bir bitkidir. Bu nedenle dikim sonrasında iki çapalama işlemi uygulanır. İlki, 7 gün sonra, ikincisi ise 20 – 30 gün sonra. Yağmurla sulama yerine ise damla sulama önerilir.
Patlıcan Nerede Yetiştirilir?
Patlıcan yetiştiriciliği için ideal ortam, sıcak iklime sahip olan bölgelerdir. Patlıcan, -1 derecenin altında sıcaklığa sahip olan bölgelerde yetişemez. Aynı zamanda 40 derece üstü sıcaklık da patlıcan yetiştirmek için ideal değildir. Bu nedenle patlıcan, ılıman iklime sahip bölgelerde yetiştirilmelidir. Dünya genelinde patlıcan, Hindistan, Mısır ve Çin gibi ülkelerde üretilir. Ülkemizde ise Hatay, Şanlıurfa, Antalya bölgeleri patlıcan yetiştiriciliği için uygun koşullara sahiptir.
Patlıcan Yetiştiriciliği Püf Noktaları
Ülkemizin en çok tüketilen sebzelerinden biri olan patlıcanın tarımsal açıdan üretimi sırasında dikkat edilmesi gereken bazı hususlar bulunmaktadır. Bu bağlamda patlıcan yetiştiriciliği püf noktaları dendiğinde akla ilk olarak patlıcanın sıcak iklim sebzesi olduğu gelir. Patlıcan soğuk havalarda kök vermez. Aynı zamanda fideler toprak üzerinde görünür hale geldikten sonra sık sık sulanmalıdır. Tüm bunlara ek olarak patlıcan köklerinin çapalanması gerekir. Çünkü yabani otlar, patlıcan yetiştiriciliğini engeller. Patlıcanın toplanması sırasında ise sebzeler toprağa en yakın kısımdan dikkatli bir şekilde toplanmalıdır.
Okuyunuz: Tarım Ürünlerinin İhtiyaç Duyduğu Mineraller ve Besinler
Patlıcan Budama Nasıl Yapılır?
Patlıcan yetiştiriciliği sırasında uygulanması gereken en önemli adımlardan biri de patlıcan budamadır. Patlıcan budama, ürün veriminin azaldığı dönemlerde yapılır. Ürün verimi ilk hasattan sonra artsa da zamanla azalır. Azalma genellikle sıcaklığın yükseldiği Haziran veya temmuz aylarında görülür. Ancak verim Eylül ayında yeniden artış gösterir. Mevsim sonuna doğru ise yeniden düşer.
Patlıcan budama ürün veriminin azaldığı zamanlarda uygulanmalıdır. Bunun için bitkinin taçlanma kısmından çıkan dallar kesilir. Bitkiye bol su verilir ve gübreleme işlemi yapılır. Dalların kesilmesi taç kısmının bir miktar üstünden dikkatli şekilde yapılmalıdır. Buna Ek olarak hasat sürecini uzatmak amacıyla patlıcan bitkilerinin 2 – 3 yaprak üstten budaması gerçekleştirilir.
Patlıcan Nasıl Ekilir?
Patlıcan yetiştiriciliği sırasında patlıcan ekimi büyük özen ve dikkatle yapılmalıdır. Bunun için öncelikle hasadın yüksek verime ulaşması açısından kaliteli tohumlar ekmek gerekir. Patlıcan ekimi için gereken derinlik 0.5 – 1 cm, ekim sıra arası mesafe 60 – 100 cm, sıra üzeri mesafe ise 40 – 60 cm şeklinde olmalıdır. Ekimden önce patlıcan tohumlarını çimlendirmek gerekir. Çimlendirme prosedürü viyollerde veya bir kap içerisinde yapılabilir.
Patlıcan tohumlarının fide halinde ekilmesi için toprağın iyice işlenmesi gerekir. Aynı zamanda toprak ısısının yeterli dereceye ulaşması ve don döneminin bitmiş olması patlıcan ekimi için ideal bir ortam oluşturacaktır. Fidelerin güneş alan bölgelere dikilmelidir. Patlıcan fide dikimi sırasında sıralar üzerinde çift dikim yapılması ise sulama ve hasat maliyetlerini en aşağıya düşürecektir. Ayrıca dikim sırasında fidenin 3:2’nin toprak altında kalması gerekir. Ekim sonrası mutlaka can suyu verilmelidir.
Patlıcan Hastalıkları
Patlıcan yetiştiriciliği sırasında her ne kadar tüm evreler doğru bir şekilde uygulansa da zaman zaman hastalıklar görülebilir. Patlıcan erken yanıklık hastalığı, külleme hastalığı gibi sorunlar patlıcan hastalıkları arasında yer alır. Bu hastalıklar yetiştirme sürecinin her devresinde görülebilir. Hastalıkların ileri dereceye ilerlemesi ise bitkinin tamamen zarar görmesine neden olur. Patlıcan hastalıklarından korunmak için uzmanlar temiz tohum kullanımını ve aşırı sulamadan kaçınarak fideliklerin sık sık havalandırılmasını tavsiye ederler.
” Patlıcan Yetiştiriciliği Nasıl Yapılır ” başlıklı makalemizin sonuna geldik. Aklınıza takılan konularda yorumlar bölümünden bizimle iletişime geçebilirsiniz.
2022 Güncellemesi: Patlıcan fiyatlarında yaşanan artış, çiftçilerin bu ürüne olan talebini arttırmıştır. Zira patlıcan yetiştirmek diğer tarım ürünlerine göre daha az zahmetlidir. Daha kısa sürede mahsul alınması ve fiyatının avantajlı olması nedeniyle, sizde patlıcan yetiştiriciliğine başlayabilirsiniz.
