Hem et hem de süt verimi açısından ülke ekonomisine büyük katkıları bulunan mandalar, çok özel koşullar gerektirmeden büyüyebilen hayvanlardır. Dolayısıyla özellikle son yıllarda süt ve süt ürünleri gibi alternatiflerin tercih edilmesi nedeniyle manda yetiştiriciliği popüler bir girişimcilik sektörü haline gelmiştir. Manda yetiştirmek her ne kadar 1980’li yıllarda büyük bir gerileme yaşasa da 2010 yılı itibariyle devletin de bu alanda verdiği destek sayesinde yeninden kazanç getiren bir hayvancılık alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle manda çiftliği kurulumu, manda çiftliği kurulum maliyeti gibi konular da son yılların merak konusu olmuştur.
Manda, köken olarak Hindistan’a dayansa da çok eski yıllardan bu yana ülkemizde de yetiştirilmektedir. Manda yetiştiriciliği hem hayvanın etinden hem de sütünden ve derisinden kazanç elde etmek için karlı bir sektör olarak görülür. Bu bağlamda, devlet de özellikle son yıllarda ülkemizde manda sayının artması nedeniyle bu alanda maddi yardımlar sağlamaktadır. Bunun için tek aranan koşul, manda üretimi ile ilgili gereken tüm bilgileri edinmektir.
Manda yetiştiriciliği faaliyetlerinin ilk adımı, manda çiftliği kurmaktır. Manda yetiştirmek her ne kadar özel koşullar gerektirmeyen zorlu bir süreç olmasa da belirli kurallar çerçevesinde yapıldığında başarılı sonuçlar elde edilir. Manda yetiştiriciliğinde periyodik olarak bakım ve besleme yapılması aranan başlıca koşullardandır. Aksi halde mandalar her ne kadar dayanıklı hayvanlar olsalar da zamanla telef olabilirler. Bu nedenle manda üretiminden karlı çıkmak için bu alanda uzmanlaşmak gerekir.
Not: Manda Yetiştiriciliği bulunduğunuz bölge için uygun değilse, En Karlı Hayvancılık Fikirleri başlıklı yazımızı okuyarak farklı fikirler edinebilirsiniz.
Manda Çiftliği Nasıl Kurulur?
Manda çiftliği kurarak üretim yapmak ülkemizin bu hayvancılık faaliyetine uygun olması nedeniyle oldukça yaygındır. Ülkemizin hayvancılık için elverişli ovaları ve geniş meraları bulunmaktadır. Her hayvanın yaşam şartlarının birbirinden farklı olduğunu göz önünde bulundurursak manda gibi büyükbaş hayvanlar sağlam bir yapıya sahip çiftlik içerisinde büyüyebilirler. Barınak, yem alanı deposu gibi öğeler manda çiftliğinin olmazsa olmazlarındandır.
Manda çiftliği kurmak için iki çeşit çiftlik projesi sunulmaktadır;
- Ahır,
- Açık besi ve span tipi.
Ahır, eksi adı ile dam olarak geçer ve köy, uzak şehirlerde kurulur. Bu sistem ile en az 30 hayvan yetiştirilebilir. Üzerinde çatı olan ve yan duvarları kapalı olan bu alanda hayvanlar zincirli şekilde yetiştirler. 30 adet manda üzerinden hesap yaparsak ortalama 500 metre kare alan gerekir. Bu tip manda çiftliği maliyet olarak da girişimcilerin bütçesine uygunluk gösterir.
Eski zamanlarda hayvanlar geniş ovalarda otalayarak beslenirdi. Ancak ticari anlamda manda yetiştiriciliği yapılacaksa otlak alanlar beslenme için yeterli olmayabilir. Mandaların yetiştirilme süreci boyunca doğal ışık görmesi ve daim hareket halinde bulunması işletme sahiplerinin tercih ettiği bir yöntemdir. Bu tip manda çiftliği için beton yapıların yerine daha az maliyetli olan metal çadır kullanılabilir. Açık besi ve span tipi manda çiftlikler daha önceden uygulanan diğer proje örnekleri esasında kurulabilir. Bu sayede hayvanların büyümesi için en doğru ve ideal bir ortam yaratılır.
Manda çiftliği kurulumu için genellikle betonarme yapı malzemeleri, çelik konsültasyon ve prefabrik yapı malzemeleri kullanılır. Prefabrik, depo, yaşam alanı, yem saklama alanı için gereklidir. Ancak çitliği kendiniz değil herhangi bir firmaya yaptırmanız da mümkündür. Bu firmaları tercih ederken öncelikle kurulum süreci hakkında detaylı bilgi almanızı ve firmanın daha önce gerçekleştirdiği projeleri incelemenizi tavsiye ederiz.
Manda, ülkenin her yerinde büyüyebilen bir hayvandır. Sığırların bile beslenmediği alanlarda mandalar yetiştirilebilir. Ancak manda derisi güneşe karşı diğer hayvanlara göre fazla hassastır. Bun edenle güneş tepede olduğunda sık sık suya girmeleri veya çamurla sıvanmaları gerekir. Bu anlamda, manda çiftliği de sulak alanların olduğu bölgelerde yapılmalıdır. Ancak buna rağmen modern manda yetiştiriciliği kapsamında bu gereksinimler suni olarak da sağlanmaktadır.
Manda Çiftliği Kurma Maliyeti
Manda yetiştiriciliği maliyeti diğer tavuk ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliğine göre daha fazladır. Bunun ilk nedeni, kapalı alan ölçümünün diğerlerine göre daha kapsamlı olmasıdır. Buna ek olarak süt sağma ünitleri ve yem odaları da dikkate alınmalıdır. Manda yetiştirmek isteyen girişimcilerin 20 adet manda ile üretime başlamak için en az 400 metre karelik alana ihtiyacı vardır. Bu alanda diğer temel ihtiyaçların da katılması ile alan 500 metre kareye kadar çıkar.
Çiftliğinin inşası ile manda çiftliği kurulum maliyeti bitmez. Mandaların yem maliyetlerini de hesaba katmak gerekir. Köylerde çiftçilik ile uğraşan insanlar kendi tarlalarında yetiştirdikleri ile hayvanları yemlese de tarımsal faaliyetlerin olmadığı alanlarda çiftlik kuran girişimcileri, yonca, saman, gibi yemleri hesaba katmalıdırlar. Genel anlamda bilgi verecek olursak manda çiftliği, 50 hayvan kapasiteli bir çiftlik için ortalama 500.000 TL’ye inşa edilebilir.
Okuyunuz: En Karlı Tarım Ürünleri
Manda Yetiştiriciliği Karlı mı?
Mandalar genellikle her koşulda büyüyebilen hayvanlardır. Bu nedenle herhangi bir özel bakım durumu gerekmez. Buna rağmen manda yetiştiriciliğinin temel kuralı, dayanıklı bir yaşam alanı oluşturmak ve mandaları düzenli olarak beslemektir. Mandalar iştahlı hayvanlardır ve düzenli beslenmediklerinde bu hayvanlar üzerinden istenen kar sağlanmaz.
Manda fiyatları, hayvanın yaşın, cinsine ve diğer fiziksel özelliklerine göre değişir. Ancak genel anlamda 1 yaş üzeri mandalar yaklaşık olarak 4000 – 10.000 TL üzeri bir fiyat ile satılmaktadır. Bu fiyatı ve manda çiftliğinin kurulum maliyetini göz önünde bulundurduğumuzda manda yetiştiriciliği karlı bir sektör olarak karşımıza çıkar. Mandaların hem sütü ve eti hem de derisi gıda sektöründe büyük talep görmektedir.
KOSGEB Manda Yetiştiriciliği Projesi
Manda yetiştiriciliği yukarıda da belirttiğimiz gibi hayvanın hem sütünün hem de etinin diğer büyükbaşlara göre daha faydalı ve lezzetli olması nedeniyle son yıllarda popülerlik kazanan bir sektör haline gelmiştir. Bu nedenle KOSGEB manda yetiştiriciliği projesi kapsamında birçok destekler sağlanmakta ve girişimcilere projelerin beğenilmesi halinde maddi yardımlar yapılmaktadır. Özellikle son yıllarda KOSGEB başarılı olabileceğini düşündüğü projelerle gelen girişimcilere her konuda destek vermektedir. Bunun için girişimcilerin tek yapması gereken manda yetiştiriciliği alanında tecrübeli olmak ve geleceği parlak bir proje sunmak olacaktır.
Manda Yetiştiriciliği Devlet Desteği, Teşvik ve Hibe
Manda yetiştiriciliği ülke ekonomisine de katkı sağlayan bir faaliyet olduğu için girişimcileri bu alanda teşvik etmek adına devlet desteği verilir. Manda yetiştiriciliği devlet desteği almak isteyen yatırımcılar öncelikle başvuru formu ve kişisel bilgileri ile Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belirlenen süre zarfında bu faaliyeti yapmak istedikleri bölgenin İl Müdürlüğüne başvurmalıdırlar. Başvuru süresi, Genel Müdürlük tarafından uzatıla veya kısaltılabilir. Bu destekten tüzel ve gerçek kişiler yararlanabilirler.
2011 yılından bu yana manda yetiştiriciliği için devletin verdiği teşvik ve hibe desteği ile bu alana olan ilgi bir hayli artmıştır. Mandanın inek sütüne nazaran daha fazla protein içermesi ve etinin de diğer hayvanlara göre daha fazla tercih edilmesi bu hayvancılık faaliyetinin daha karlı olmasına getirir. Devlet tarafından manda yetiştiriciliği hibe desteği %50 oranla verilmektedir. Buna ek olarak hayvan başına sunulan teşvikler ve faizsiz krediler de girişimcileri bu alana yönlendirmektedir.
Manda yetiştiriciliği teşvik kapsamında her manda başına 500 TL uygulaması ise devletin bu alanın gelişimine verdiği önemi gösterir. Özellikle 1980’li yıllardan bu yana manda yetiştiriciliği dramatik bir azalma gösterse de son yıllarda verilen destekler ile yeniden canlandırılmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verdiği sayılara göre manda üretimine destek sağlandığı için manda popülasyonu da bir hayli artım göstermiş ve 100 bini geçmiştir.
” Manda Çiftliği Nasıl Kurulur ” başlıklı yazımızın sonuna geldik. Aklınıza takılan konularda yorumlar bölümünden bizimle iletişime geçebilirsiniz.
