Özel günler ve hediyelik ürünlerinde yer alan gül çeşitleri yetiştiricisine, diğer tarım ürünlerine göre daha fazla para kazandırmaktadır. Eğer gül yetiştiriciliği yapmak istiyorsanız, öncelikle doğru bir karar verdiğinizi bilmelisiniz. Zira artan gübre ve mazot maliyetleri karlı bir tarım ürünü yetiştirmeyi zorunlu kılmaktadır. Bu durumda sadece gül tohumları ya da fidesi ile kuracağınız bir gül tarlası, yüksek kazanç elde etmenizi sağlayacaktır. Tabi gül nasıl yetiştirilir, maliyeti, nerede yetişir, ekimi ve dikimi gibi konularda uzman olmanız gerekiyor. Bu yazıda sizlere ise rehberlik edeceğiz.
Bulunduğunuz lokasyon gül yetiştirmek için uygun olmayabilir. En karlı tarım ürünleri başlıklı yazı içerisinde yer alan diğer tarım ürünlerine göz atabilirsiniz.
Gül Yetiştiriciliği ve Gül Çeşitleri
Gül çeşitlerine karar vermek gül yetiştiriciliği öncesinde dikkat etmeniz gereken ilk adımdır. Herhangi bir gül çeşidi bahçenize güzel bir katkı sağlayacaktır. Öte yandan bölgesel bir gül kılavuzuna bakarak bölgenizde hangi güllerin en iyi şekilde büyüyeceğini kontrol etmek önemlidir. Ayrıca güllerin görünümünü ve boyutlarını da düşünebilirsiniz. İşte en popüler ve güzel gül çeşitlerinden bazıları:
Floribunda
Bunlar en renkli gül türleridir ve serbestçe açan gür çalılar, bir adımda sadece bir çiçek yerine üç ila on beş çiçek kümeleri oluştururlar. Bu çalılar ayrı ayrı yetiştirilebilir, ancak yan yana birçok sıra diktiğinizde daha etkileyici görünmektedir.
Hibrit Çay
Bunlar, kök başına bir çiçek yetiştiren dik çalılar olarak büyüyen en popüler gül türlerinden biridir. Çiçekçide en çok gördüğünüz güller tam olarak bu çeşitten olabilir.
Grandiflora
Bu güzel gül çeşidi, bir floribunda ve bir çay melezidir. Altı metreye kadar büyür ve klasik melez çay çiçeği kümeleri oluşturur.
Çalı ve peyzaj gülleri
Bu güller gül yetiştiriciliği çeşitli şekil ve boyutlarda bulunabilir ve herhangi bir manzaraya uyarlanabilirler. Yere yakın büyürler, doğal olarak hastalığa dayanıklıdırlar. Gülleri başka bir yere taşırken diğer güllerden daha az dikkat gerektirirler.
Sarmaşık güller
Bu güller herhangi bir bahçeye daha fazla ahenk katar ve tipik olarak bir çit veya kafes üzerinde büyür. Sütunları, duvarları veya onlara destek sağlayan herhangi bir yapıyı kapsayabilecek birçok çiçeğe sahip uzun, kemerli sağlara sahiptirler.
Minyatür güller
Bunlar gül bitkilerinin en küçük çeşididir ve 15 cm ila 60 cm yüksekliğe kadar her yerde büyüyebilirler. Bu güller sürekli çiçek açar ve saksıda yetiştirmek ve küçük bir alanda büyümek için harikadır.
Ağaç gülleri
Bu güllerin dayanıklı bir anaçları vardır ve uzun bir sapa aşılanır. Daha sonra üstündeki bir gül çalısına aşılanır. Ağaç gülü görsel olarak çarpıcıdır, ancak kış boyunca hayatta kalması için gül yetiştiriciliği esnasında daha fazla özen gerektirir.
Gül Fidanı ve Tohumu
Çıplak kök veya çiçek açmış güller dikmek isteyip istemediğinize karar verin. Bu, önemli bir ayrımdır, çünkü gülleri buna bağlı olarak farklı şekilde dikmeniz gerekecektir. Köklerin toprakta büyümesi için her ikisinin de toprağa ekilmesi gerekir, ancak tercih ettiğiniz gül türünü dikmek için ne yapacağınızı bulmak adına başlangıçta seçim yapmanız gerekecektir. İki çeşit gül hakkında bilmeniz gerekenler şunlardır:
Çıplak köklü gül fidanı
Bu güller üzerlerinde çiçekler bulundurmaz. Ama bunun kötü bir şey olduğunu düşünmeyin. Bu, çalıların enerjisini çiçeklerini sürdürmek yerine köklerini geliştirmek için harcayabileceği anlamına gelir. Bunları, büyüme mevsiminde, bölgenizin ilkbahardaki son ortalama don tarihinden altı hafta önce ve bu tarihten iki hafta sonra olmamak üzere ekebilirsiniz. Onları doğru zamanda ve doğru yöntemi kullanarak gül yetiştiriciliği sürecine dahil ederseniz, bu güller saksıda yetiştirilen güllerden daha hızlı büyür.
Saksıda yetiştirilen güller
Bu güller zaten çiçeklere sahip olma ve bu nedenle bahçenize ekerken daha güzel görünme avantajına sahiptir. Genellikle 3 L veya daha büyük hacimlerdeki saksılarda satılırlar. Onları ilkbaharda büyütme konusunda daha dikkatli olmanız gerekir, çünkü dona yakalanma olasılığı daha yüksektir.
Gül tohumu ile gül yetiştiriciliği
Çiçeksiz bir kök ya da çiçekli bit saksı bitkisinin yanı sıra tohum halinde aldığınız gülü de yetiştirebilirsiniz. Eğer farklı türler arasında melezleme yapmak, bitkinin toprağınıza ve bölgenize daha iyi uyum sağlamasını istiyorsanız tohumlar daha doğru bir tercih olabilir.
Gül Ne Zaman Ekilir?
Bulunduğunuz bölgedeki son ortalama don tarihinden altı hafta önce ve bundan iki hafta sonra gülleri dikmeniz gerekmektedir. Bu, çıplak kök gülleri dikmek için en iyi zaman dilimidir. Saksıda gül yetiştiriciliği yapacaksanız hazır gülleri satın alabilir ve hala kaplarındayken sulamaya ve bakımına devam edebilirsiniz. Çıplak kökler söz konusu olduğunda, onları satın aldıktan hemen sonra dikmelisiniz, bu yüzden ihtiyacınız olan her şeye sahip olduğunuzdan emin olun.
Gül Nerede Yetişir?
Güller ne kadar güzel ve sert olursa olsun, seçtiğiniz dikim alanı güllerinizin kaderini belirleyecektir. Her gün, özellikle sabahları, en az 5-6 saat doğrudan güneş ışığı alan bir yer bulmalısınız. Özellikle rüzgarlı bir bölgede olacaklarsa güllerinizi duvar veya çit gibi barınakların yakınlarına dikmelisiniz. Gülleriniz için gül yetiştiriciliği sırasında mükemmel bir yer seçerken aklınızda bulundurmanız gereken bazı şeyler şunlardır:
- Sıcak iklimler, gülleri güneşten korumak için biraz gölgeye sahip olmalıdır. Güllerinizi sabah güneşi ve öğleden sonra gölgesi olan bir yere dikmeyi deneyin. Soğuk iklimlerde, güllerin donmasını önlemek için sıcak bir duvar veya çit olmalıdır.
- Toprağınızın drenajı iyi olmalıdır. Güllerinizi dikmeden önce, bir delik kazın ve birkaç saat sonra drene olduğundan emin olmak için içine su dökün. Toprağınız çok nemliyse, güllerinizin kökleri çürüyebilir. Bu durumda, güllerinizi yükseltilmiş yataklara dikmeyi düşünmelisiniz.
- Toprağınızın çok kalın veya kumlu olmadığından emin olun. Susuz inek gübresi, rendelenmiş ağaç kabuğu veya kompost gibi organik maddelerin eklenmesi toprağın doğru kıvama ulaşmasına yardımcı olabilir.
- Güllerinizi ağaçların veya çalıların yakınlarına dikmekten kaçının. Farklı bitkiler besin, su ve ışık için birbirleriyle rekabet edecekleri için gülleriniz ihtiyaç duydukları kadar beslenemeyebilir.
- Toprak sadece nemi kolayca tutmamalı, aynı zamanda 6,5 ila 7 arasında bir PH değerine sahip olmalıdır.
Gül Tohumu Nasıl Ekilir?
Öncelikle gül tohumu ekmek için gül yetiştiriciliği sürecine başlamadan gerekli malzemeleri toplayın. Karar verdiğiniz ve hayal ettiğiniz güllere sahip olmak harika bir başlangıçtır. Ancak tohumları en doğru şekilde ekmek istiyorsanız, tüm malzemelerinizi sırayla almanız gerekir. İşte ihtiyacınız olacakların kısa bir listesi:
- Gübre
- Saman
- Budama makası
- Bahçe eldivenleri
- Kompost
- Kürek
- Dolu bir sulama kabı
Gül tohumu ekerken toprağa tohumdan daha büyük bir delik açın. Böylece kökler bitkiler büyüdükçe toprağı daha iyi kavrayabilir. Bununla birlikte, birçok tohum en az üçlü gruplar halinde satılmaktadır ve bu şekilde gül yetiştiriciliği harika bir plan olabilir. Ancak birden fazla gül yetiştirecekseniz, bunların en 0,6–0,9 m aralıklarla ekildiğinden emin olmalısınız, böylece köklerinin büyümesi için yer bırakmış olursunuz.
Gül Ne Zaman Budanır?
Güllerinizi budamak, dalların kalabalıklaşmasını önler ve çiçeklerinizin sağlıklı ve güçlü büyümelerini sağlar. İhtiyacınız olan tek şey budama makası ve ortadan kaldırmanız gereken birkaç daldır. Eski bitkinin köklerinden büyüyen yeni bitkiler olan anaçları (emiciler) ve bir kalemden daha ince olan, birbirine sürtünen veya çapraz yetişmiş herhangi bir dalı kesebilirsiniz. Dilerseniz gülleriniz için istediğiniz şekli seçerek de budama yapabilirsiniz. Budama için kesin bir zaman bulunmamaktadır. Dal sayısı ve dalların büyüme hızı sizin bakım yönteminize, topraktaki besinlere, güneşe ve mevsime bağlı olduğu için iyi gözlem yapmanız gerekir.
Gül Köklendirme ve Çoğaltma
Tohumları ektikten sonra biraz kompostu toprakla karıştırın. Deliğin altında tüm karışımın bir höyüğünü oluşturana kadar iyice karıştırın. Daha sıcak bir iklimde gül yetiştiriciliği yapıyorsanız, gülü, gülün tomurcukları açmaya başladığında yer seviyesinin hemen üzerinde olacak şekilde konumlandırmalısınız. Daha soğuk yerlerde ise, tomurcuklar yer seviyesinin yaklaşık 2.5 ila 5 cm altında olmalıdır. Bu yüzden güçlü gül köklendirme ve çoğaltma için kökler örtülmeli, ancak gövde yerden çıkmalıdır.
Toprak karışımını çıplak köklerin etrafında küreyin. Bu, güllerinize zarar verebilecek hava ceplerini dışarıda tutacaktır. Ardından, köklerin etrafındaki toprağı biraz daha kompost ile doldurun. Yaklaşık 3/4 dolu olana kadar deliği karışımla doldurmaya devam edin. Deliği su ile doldurun. Suyun toprağa tamamen girmesine izin verin ve sonra deliği tekrar doldurun. Güllerin destek çubuklarını yaklaşık 20,3 olacak şekilde kesin.
Bitki üzerinde 15 santimlik bir toprak höyüğü yapın. Bu, gülün kurumasını önleyecektir. Yaklaşık iki hafta içinde, tomurcuklar filizlenmelidir. Daha sonra höyüğü bozabilirsiniz. Höyük, bitkinin suyu biraz daha iyi tutmasına yardımcı olacak ve ilk rüzgarda devrilmesini engelleyecek eski bir gül yetiştiriciliği hilesidir.
İlerleyen zamanlarda güllerinizi çoğaltmak ya da başkalarıyla paylaşmak için çelik alma yöntemini tercih edebilirsiniz. Bunun için tomurcuklanan dallardan alacağınız parçaları suya yerleştirerek filizlenmesini beklemelisiniz. Filizlenmiş dalları, ilk talimatları izleyerek toprağa ekebilir ve yeni çiçekler yetiştirebilirsiniz.
Okuyunuz: Tarım Ürünlerinin İhtiyaç Duyduğu Mineraller
Saksıda Gül Yetiştirmek
İlkbahar ve yaz mevsimi başlarında çiçekçilerde güllere rastlamanız olasıdır. Bu mevsimler genellikle satılık gülleri bulacağınız ve donun biteceğinin garanti olduğu zamanlardır. Siz de saksıda gül yetiştiriciliği tercih edebilirsiniz. Saksı gülleri donmaya daha yatkındır, bu yüzden onları doğru mevsimde dikmeniz gerekir, böylece risk almamış olursunuz.
Güllerin nem seviyesini düşürün. Gülleri bir süre bir saksıda tuttuysanız veya çok nemli iseler, nemi biraz azalana kadar bekleyin, böylece daha kolay ekebilirsiniz. Güller çok nemliyse, kökler fazla büyümez ve gülleri başka saksıya aktardığınızda bazılarını kaybedebilirsiniz.
Saksının dibine mutlaka delik kazın. Delik, bitkinin saksısı kadar derin ve en az iki kat geniş olmalıdır. Bu, deliğin gülün köklerinden ve onlara bağlı olan toprağın daha büyük olmasını sağlar, böylece kökler yayılabilir. Bu deliği kazmak için kürek kullanın.
Kabı çıkarın. Bitkiniz plastik veya karton bir kapta gelebilir. Her birini kaldırmak için biraz farklı bir yöntem kullanacaksınız. Plastik bir kabınız varsa, bitkinin ana gövdelerini elinize alın. Kabı yan çevirin ve kabı yavaşça sıkın. Çiçeği serbestçe kaydırın. Karton bir kabınız varsa, önce kabın altını çıkarın ve ardından kabı deliğe yerleştirdiğinizde kenarları çıkarın. Kabı portakal soyuyormuş gibi kenarlardan çıkarın.
Kök kısmının etrafındaki toprağı gevşetin. Bu, köklerin biraz ortaya çıkmasına yardımcı olacak ve toprak yatağında büyümelerini kolaylaştıracaktır. Bu aynı saksıda büyümekten kaynaklanan yamuk kökleri düzeltmeye yardımcı olacaktır. İşiniz bittiğinde deliği basit saksı toprağı ile doldurun. Toprak karışımını köklerin etrafına yayarak dökün. Deliği doldururken toprağı hafifçe vurarak ekleyin. Bu, hava ceplerini ortadan kaldıracak ve saksı güllerinizin güçlü büyümesine yardımcı olacaktır.
Bitkiyi sulayın, suyun tahliye edilmesini bekleyin ve iyi bir başlangıç yapmak için bir kez daha sulayın. Kabuk, çam iğneleri veya talaş gibi organik malçlarınız varsa, toprağın nemini korumaya yardımcı olmak için bunu gül yetiştiriciliği sırasında üst katmana ekleyebilirsiniz.
Gül Aşısı Nasıl Yapılır?
Güllerde aşılama işlemi bitkiyi çoğaltmak için yapılır. Anaç gülden alınan gül çeşidinin başka bir gül dalıyla aşı kalemi sayesinde kaynaştırılması yöntemiyle uygulanır. Tohum kullanıldığında bitkilerde tür özellikleri genelde kaybedilir. Oysaki aşılama sayesinde gülün karakterinin kaybolması önlenir, kaliteli çeşitlerin çoğaltılması sağlanır. Aşılama için kullanılacak anaç gül ağacının en fazla 1 yaşında genç bir bitki olması önemlidir. 1 cm kalınlığındaki dal ya da kök kısmının küt olarak V harfi şeklinde kesilmesi yeterlidir. Aşılanmak istenen gül ise 10 cm uzunluğuna sahip olarak biçimde kesilir. Buna kalem adı verilir. Anaç kısım ve kalem birleştirilerek damar yapıların birbiriyle temas etmeleri sağlanır. Sonrasında çamur ile macunlanır ve bir ip ile sağlamca bağlanır.
Gül Bakımı ve Hastalıkları
Güllerinizi ektikten sonraki ilk 3 ila 4 hafta boyunca bitkilerinizi sık sık sulayın. Genellikle bu, toprağın üst 5 santimlik kısmının kuru olduğu zamandır. Sağlıklı olmak için güllerinizin bol miktarda su ve neme ihtiyacı vardır. Yatağı ıslatmaya devam edin. Dikimden dört hafta sonra, yatağı her 2 haftada bir ıslatmaya başlamalısınız. Bunu en iyi sonuç için gül yetiştiriciliği süresince daima sabah saatlerinde yapın.
Malç ekleyin. Nemi, sıcaklığı kontrol etmek ve yabani otların varlığını önlemek için 7,5 -15 cm aralığında malç kullanın. Malç ayrıca, güllerinizin ihtiyaç duyduğu hayati besinleri almalarına yardımcı olur. Güllerinizi soğuğa karşı koruyun. Kış aylarında veya makul olmayan bir şekilde havalar soğuduğunda, güzel güllerinizi kışın canlı tutmak için harekete geçmeniz gerekebilir. Bitkilerinizi gerektiğinde budamalısınız. Böylece buz ve rüzgardan zarar görmezler. Ardından, gülleri rüzgardan ve soğuktan korumak için dalları sicim ile birleştirmelisiniz.
Her gül bitkisinin tabanı etrafında güzel, gevşek bir gübre veya toprak höyüğü olmalıdır. Daha fazla koruma için höyüğün üzerine başka bir saman katmanı ekleyebilirsiniz. Bahar geldiğinde, gül yetiştiriciliği sırasında artık ek korumayı kaldırabilirsiniz.
Kaynak: https://www.finegardening.com/article/what-goes-into-breeding-new-roses
