Genetik mühendisliği, canlı organizmalara ait genlerin araştırıldığı bir alandır. Genetik mühendisleri genlerin yapılarını araştırır ve bu genlerin geliştirilmesine yönelik olarak içerikler hazırlayıp sunar. Genetik mühendisi olmak, özellikle son yıllarda ülkemizde oldukça fazla tercih edilen meslekler arasında yer alır. Talebe bağlı olarak istihdamı da oldukça yüksek olan genetik mühendisliği diplomasını aldıktan sonra işe giriş yapacak olan mühendisler birçok farklı kurum ve kuruluşta görev alabilir.
Genetik Mühendisliği’nin tek görev tanımı insan genleri üzerine değildir. Aynı zamanda bu alanda hayvan ve bitkilere ait olan genler de inceleme altına alınır. Hayvanlara ve bitkilere yönelik olarak yapılan gen araştırmaları ile de bu genlerin çevreye ve zamana daha uyumlu bir hale getirilmesi için araştırmalar sürdürülür.
Genetik mühendisi olmak, çağın meslekleri arasında yer alır. Mühendis olarak mezun olan kişiler, işe başladıkları kurum ve kuruluşlarda, bağlı bulunan birime göre farklı görev ve niteliklere sahip olurlar.
Genetik Mühendisi Olmak İçin Gerekli Şartlar
Genetik mühendisi olmak isteyenlerin tek yapması gereken YKS Sınavı’ndan geçer not almaktır. Lise eğitimini bitiren adaylar YKS sınavından, bölüm için gerekli puanı aldıkları taktirde üniversitelerde kendilerine sunulan Moleküler Biyoloji ve Genetik bölümüne kayıt yaptırabilirler. YKS sınav notunda önemli olan taban puandan olabilecek en yüksek puanı alabilmektedir. Bu aşamada sıralamada en üst sırlarda yer alan öğrenciler, kolaylıkla tercih edecekleri üniversitelerde yer alan Genetik Mühendisliği bölümüne kaydolabilirler.
Genetik mühendisi bölümü 4 yıllıktır. 4 yıl süren üniversite eğitimini tamamlayan öğrenciler Moleküler Biyoloji ve Genetik diplomasına sahip olur. Bu aşamadan sonra tercihlerine devlet kurumlarında veya özel kamu kuruluşlarında görev alabilirler. Devlet kurumlarında genetik mühendisi olmak için gerekli şartlar içerisinde KPSS puanı zorunludur. KPSS sonucu ile geçer nota sahip olan adaylar diledikleri devlet kurumlarında araştırmacı ve Genetik mühendisi olarak göreve başlayabilirler.
Genetik Mühendisi Maaşları
Genetik mühendisliğinin eğlenceli olmasından ziyade bir diğer önemli tercih nedeni de ücretleridir. Daha çok özel sektörde iş bulma imkânı olan genetik mühendisliğinde maaşlar oldukça dolgundur. Genetik mühendisliği alanının son yıllarda daha da önem kazanması ile birçok yeni yatırımcı bu alana ilgi göstermeye başlamıştır.
Ülkemiz standartları değerlendirildiğinde genetik mühendisi olmak isteyenler için ilk aşamada 5.000 TL ile 7.000 TL arasında maaş garantisi verilmektedir. Daha deneyimli mühendislerin aldıkları maaşlar ise 10.000 TL üzeridir. Çalışma tercihini yurtdışından yana kullanan mühendisler tabi ki daha fazla maaş fırsatına sahip olurlar.
Genetik Mühendisliği Bölümü
Moleküler Biyoloji ve Genetik Mühendisliği olarak da geçen bölüm hem Türkiye’de hem de dünyada sayısız üniversitede eğitim verir. Sayısal ağırlıklı derslerin verildiği bölümde hücreleri meydana getiren moleküllerin canlıların davranışı üzerinde ne tür etkilere neden olduğunu araştırılır.
Genetik mühendisliği bölümü içerisinde öğrencilere eğitimi verilen dersler şunlardır;
- Genel Biyoloji
- Genel Kimya
- Analiz
- Moleküler Biyoloji
- Moleküler Genetik
- Moleküler Hücre Biyolojisi
- Hücresel ve Moleküler Biyoloji
- Veri Tabanı Yönetim Sistemleri
- Biyoinformatik,
- Genomik ve Genetiğin Biyoetiği
- Kök Hücre Biyolojisi
- İmmünoloji
- Genomiks ve Proteomiks
- Mikrobiyoloji
- Nörogenetik
- Organik Kimya
- Davranış Genetiği
- İnsan Genetiği
Genetik mühendisliği bölümü eğitimi genel olarak 8 dönemde tamamlanır. Bütün derslerden başarılı not alan öğrenciler bölümü bitirmiş sayılır ve “Moleküler Biyoloji ve Genetik Lisans Diploması” almaya hak kazanırlar.
Genetik Mühendisliği Bölümünün Amaçları
Genetik mühendisliği bölümünde yapılan araştırmalar neticesinde daha sağlıklı gıdaların tüketimi mümkün olmuş ve daha temiz bir çevre anlayışı ortaya çıkmıştır. Genetik mühendisliği bölümünün amaçları arasında ilk sırada insanlık için yürütülen çalışmalar gelir. İnsanlık yararına geliştirilen hizmetler sayesinde yaşama daha elverişli ortamlar ortaya çıkartılmıştır.
Günümüzde çevre kirliliği başta olmak üzere birçok önemli çalışma genetik mühendisleri tarafından yürütülmektedir. Genetik mühendisliği kalıtsal hastalıklara tanı koyma çalışmalarında görev almıştır ve hayvancılıktan elde edilen birçok ürünün istenilen kriterde olmasına zemin hazırlamıştır.
Genetik mühendisliği bölümünün amaçları şunlardır;
- Genetik mühendisliği canlılarda gözlem sonucu elde edilen orunların çözülmesi
- İnsan insana ve hayvanlar arasında mümkün olabilecek olan doku ve organ nakli araştırmalarının yürütülmesi
- Canlılar arası ve hücreler arası gen nakillerinin yapılması neticesinde yeni canlı türlerinin ortaya çıkartılması
- Canlıların ömürlerinin uzatılmasında ve özelliklerinin geliştirilmesinde gerekli olan araştırmaların gerçekleştirmesi
- Kalıtsal hastalıklar ile birlikte bedensel olan hastalıkların da tedavisinde araştırmaların yürütülerek hizmetlerin sağlanması
- İnsanların hastalıklardan korunması adına bağışıklık kazanmaları için çalışmaların yürütülmesi
- Tüp bebek uygulamalarının gerçekleştirilmesi
- İnsan zekasının geliştirilmesine yönelik araştırmaların gerçekleştirilmesi
- Gen tedavileri ve uygulamaları
- Madde ile alkol bağımlılığı mevcut olan bireylerin genetik yapılarına müdahale ile değiştirme ve bu sorunların ortadan kaldırılmasında rol oynama
- Genetiğin kopyalanması
- DNS parmak izinin çıkartılması be bu izlerin kullanılmasını sağlama
- Yapay döllenme çalışmalarına yol gösterme
- Çevre kirliliğine sebebiyet veren maddelerin doğadan kaldırılması
- Canlı vücudu içerisinde bulunan hormonlar, protein ve vitaminlerin daha ucuz koşullarda elde edilmesini sağlama
- Bitki ve hayvanların iyileştirilmesi
- Ekolojik anlamda yeni enerji kaynaklarının bulunması
- İnsanın genetik şifresini çözümleme ve hayvanların genetik yapılarının araştırılması
Genetik Mühendislerinin Çalışma Ortamları
Genetik mühendislerinin çalışma ortamları ve çalışma saatleri de bölüm tercihlerinde öğrenciler tarafından araştırılır. Genetik mühendisi olmak isteyen kişiler eğitim hayatı sonrasında iş hayatlarında son derece dikkatle ve yüksek bir konsantrasyon ile çalışırlar. Mühendisler genelde laboratuvar ortamında çalışırlar ve bu alanda bulunan her türlü kimyasal ile malzemelerin içeriklerinin detaylı bir şekilde bilinmesi gerekir. Bu anlamda dikkat ve bilgi birikimi son derece önemlidir.
Genetik mühendisi olmak isteyen kişilere eğer dikkat dağınıklığı ve konsantrasyon bozukluğu gibi problemler yaşarsa bu durumda daha akademik iş alanlarına yönlendirilirler. Burada da mühendisleri iki farklı çalışma ortamı bekler. Alanlardan bir tanesi deneyselliği kapsar ve bu alan kişisel beceriler doğrultusunda tercih edilebilir.
Genetik mühendisliğinde yürütülen çalışmaların tümü deneyseldir. Genetik mühendisi olmak bu anlamda oldukça zevklidir. Bu alan neden ve sonuç ilişkisinin kusursuz bir şekilde kullanılmasını ön görür. Deneylerden elde edilen sonuçların ne gibi yeni gelişmelere gebe olacağı üzerinde durulur.
Okuyunuz: AFAD Gönüllüsü Olmak
Genetik Mühendislere Ne İş Yapar?
Genetik mühendisleri ne iş yapar sorusu özellikle bu alanda eğitim almak isteyen öğrenciler tarafından oldukça merak edilir. Genetik mühendisleri bir canlıdaki genomda yer alan bir parçayı yerinden alarak başka bir canlının genomuna ekleyebilir. Bununla birlikte canlı genomunda bulunan tek bir bazı değiştirebilir veya canlıya yeni bir gen ekleyebilir.
Genetik alanında yapılan işlemlerin mühendislik çerçevesi içerisinde değerlendirilmesinin temel nedeni ise, uygulanan işlemlerden sonra gerekli olacak izleme aşamasında yapılması gereken bütün adımların planlı olması ve uygulamalar esnasında birçok farklı yöntemin kullanılmasıdır.
Genetik mühendislerinin görev tanımları şu şekilde açıklanabilir;
- Genetik mühendisleri yeni uygulamaları ve teknikleri geliştirmek için çalışır.
- Bilimsel anlamda yayınlanan her türlü yayını ve gelişmeyi takip eder.
- Hem teorik hem de pratik anlamda öğrencilere ve meslektaşlara bilgi paylaşımlarında bulunur.
- Yapılan deneyler sonucunda elde edilen verileri analiz eder bu sonuçları makale olarak yayınlar.
- Bilimsel anlamda makaleler hazırlar ve araştırmalar sırasında elde ettiği deney sonuçlarını belgeleyerek yayınlar.
- Genetik mühendisleri sürdürülen genetik araştırma projelerinde yer alan diğer genetik mühendisleri, teknisyen ve biyologların çalışmalarını denetler ve gerekli gördüğü yerde yönlendirme sağlar.
- Çalışmaların sürdürüldüğü laboratuvarda iş güvenliğinin sağlanmasından sorumludur.
- Genetik anlamda araştırma çalışması yapılmış olan canlıların doku ve hücrelerini uygun koşullarda muhafaza eder.
- Biyomedikal olarak kullanılacak ola malzemeleri doğu şekillerde kullanır ve gerekli olduğu durumlarda bu ekipmanlarda değişiklik sağlar.
- Yapılacak olan deney ve araştırma çalışmalarında kullanılması gereken yeni teçhizatların araştırmasını yapar.
- Organizmaları DNA’larından ayırır ve gerekli olan tanı testlerini yapar.
- Kalıtsal olarak gelişen hastalıkların tedavisi için genlerin manipüle edilmesini sağlar ve genlerin modifiyesi üzerine çalışmalar yürütür.
- Bitkiler, hayvanlar ve insanlarda bulunan biyolojik sistemlerin farklı mühendislik alanları açısından araştırılma çalışmalarını yürütür.
Genetik Mühendisinde Bulunması Gereken Nitelikler
Genetik mühendisliği son derece eğlenceli ve bir o kadar da kazançlı bir meslektir. Genetik Mühendisleri bulundukları konuma ve çalıştıkları pozisyonlara göre 50.000 TL’ye kadar maaş alabilmektedir. Çevrede bulunan sorunlara karşı çözüm üretmeye çalışan genetik mühendisleri her daim toplumun refahı için hizmetlerini sürdürür.
DNA klonlama, genetik modifikasyon gibi farklı alanlarda geliştirme çalışmaları yürüten genetik mühendislerinin çalışmalarında bazı deneyler 1 yıl hatta 10 yıl sonra bile sonuç verebilir. Bu nedenle laboratuvarda gerçekleştirilen birçok çalışma için herhangi bir sonuç tarihi verilmez.
Genetik mühendislerinde bulunması gereken nitelikler şu şekildedir;
- Genetik mühendisleri son derece gelişmiş gözlem becerisine sahip olmalıdır ve detaylara karşı titiz davranmalıdır.
- Mühendisler, takım çalışmasına karşı yatkın olmalıdır ve ekip ile birlikte yürütülen işlerde ekip ruhunu benimsemelidir.
- Analitik düşünce becerisine sahip olmalıdır.
- Kendilerine karmaşık gelen kavramları anlama ve karmaşıklığı çözmek için yorumlarda bulunma konusunda yetenekli olmalıdır.
- İletişim konusunda üst düzeyde gelişmişliğe sahip olmalıdır.
- Genetik mühendisi olmak isteyen kişiler mesleki anlamda gelişime her daim açık olmalıdır.
- Düzen ve detay konusunda pozitif olmalı ve olumlu olarak çalışma becerisini sergileyebilmelidir.
Genetik Mühendisliği Yurt Dışı İş İmkanları
Genetik mühendisi olarak mezun olan kişiler son derece geniş bir iş alanına sahip olur. Genetik mühendisi olarak birçok farklı alanda hizmet etmek mümkündür. Lisans mezunları diplomalarını elde ettikleri taktirde ülkemizde şu alanlarda çalışma fırsatına sahip olabilir;
- Üniversitelerde Araştırma Görevlisi
- İlaç firmalarında araştırma ile geliştirme görevlisi
- Biyoteknoloji firmalarında üretilen cihazların geliştirilmesi
- Bitki genetiği ve hayvan genetiğini araştıran kurumlar
- Hastanelerde genetik teşhis, kök hücre, tüp bebek gibi bölümler
- Adli tıp
- Kanser tedavi merkezleri
Ülkemizde hem özel sektörde hem de kamu sektöründe genetik mühendislerine oldukça geniş bir çalışma alanı bulunmaktadır. Tercihlerine göre mühendisler uygun gördükleri birimlere başvurularını yaparak, uygun görülmeleri halinde çalışmaya başlayabilirler.
Genetik mühendisliği mezunları için yurtdışında da son derece güzel iş fırsatları bulunmaktadır. Eğitimini Türkiye’de tamamlayan öğrenciler diplomalarını aldıktan sonra Avrupa’da bulunan birçok ülkede oldukça önemli pozisyonlarda çalışabilir. Yurtdışında tercih edilen iş alanları arasında üniversiteler ön plandadır. Herhangi bir üniversiteye araştırmacı olarak giriş yapan genetik mühendisleri burada başarı ile ilerleyerek üniversitede Doçent Doktor ve Profesör Doktor unvanına kadar yükselebilir.
Yurtdışında tercih edilen bir diğer genetik mühendisliği iş alanı hastanelerdir. Araştırma ve üniversite hastanelerinde göreve başlayan mühendisler dünyanın en önemli sağlık merkezlerinde dünya çağında bir kariyer planı yapabilir.
Okuyunuz: Astrolog Nasıl Olunur?
Genetik Mühendisi Nasıl Olunur Diyenlere Öneriler
Her meslek olduğu gibi genetik mühendisliği de güzel göründüğü kadar zor bir meslektir. Her adım deney ile ilerler ve her adımda muhteşem bir zekaya ihtiyaç duyulur. Genetik mühendisi olmak isteyen adaylar için sunulan öneriler bu meslekte daha başarı olmanın ve mesleği daha severek yapmanın bir anlamda kapılarını açar.
Genetik mühendisi nasıl olunur diyenlere öneriler şu şekildedir;
- Yüksek Motivasyona Sahip Olunmalı
Genetik mühendisliği lise ve dengi okullarda sayısal bilgisi ve becerisi kuvvetli olan öğrencilerin tercih edebileceği bir bölümdür. Bu bölümü tercih etmek ve genetik mühendisi olmak isteyen öğrencilerin matematik başta olmak üzere fizik, kimya ve biyoloji gibi sayısal dersleri de sevmeleri ve her bilgiyi akıllarına kazımaları gerekir. Azimli çalışma ve yüksek motivasyon ile Genetik Mühendisliği alanını kazanmak ve hayat boyunca başarılı bir genetik mühendisi olmak mümkün olur.
- Düzenli Bir İş Hayatına Sahip Olunmalı
Genetik mühendisi olmak isteyen kişilerin düzenli bir hayata sahip olmaları önemlidir. Bu meslek kişilere yoğun derece kafa yordurur ve sürekli olarak dinç bir kafa yapısına sahip olmak gerekir. Bu anlamda kişilerin yeme- ime ve uyku düzenleri ne kadar düzenli olursa o kadar sağlıklı bir vücuda ve beyne sahip olurlar. Dolayısı ile yapılan bütün deneysel çalışmalar sorunsuz olarak ilerler ve sonuç verir.
- Kendinizi Geliştirmeye ve Öğrenmeye Açık Olunmalı
Genetik alanında her geçen gün yeni araştırmalar yapılır ve yeni veriler elde edilir. Bu nedenle genetik mühendisi olmak isteyen kişilerin de hayat boyu öğrenmeye açık olmaları gerekir. Öğrenmeyi seven ve bilgiye aç olan kişiler yapacakları çalışmalarda daha başarılı olacakları gibi, edindikleri yeni bilgiler ile de mesleklerinde kolay bir şekilde ilerleyebilirler.
