Ülkemizde Bayrampaşa ve Sakız enginarı türleri yaygın şekilde üretilmekte olup özellikle İstanbul, Bursa ve İzmir enginar yetiştiriciliği konusunda öne çıkmaktadır. Hem taze hem de doldurulmuş ve konserve olarak tüketilebilen sebzeler arasında yer alan enginar sağlık açısından en çok önerilen sebzelerden biridir. Enginar nerede yetiştirilir diye baktığınızda Akdeniz sahil şeridinde belli mikro klima alanlarının bu iş için daha uygun olduğunu görebilirsiniz. Ilık iklim sebzesi olarak bilinen enginar ekimi ve üretim aşamaları yönünden pek çok sebzeye göre biraz daha farklıdır. Bu sebzenin toprak üstü organları tek yıllık toprak altı gövdesi ise çok yıllıktır ve baş ile yaprak kısımlarından yararlanılır.
Papatyagiller ailesinden olan enginarların boyu 50 cm ile 150 cm arasındadır. Sayısız faydaya sahip olan bu sebzeyi istediğiniz şekilde yetiştirebilmek için dokuz aylık yetişme süresi ve üç aylık dinlenme süresine uymanız gerekir. Böylece enginarın baş kısmı da uygun şekilde ortaya çıkacaktır.
Ilık havaları daha çok seven enginar bir tür kış bitkisidir. Vücut için son derece faydalı olan bu bitki fosfor, antioksidan maddeler, yağ asitleri ve omega 3 içerir. Yemeğinin yanı sıra çay, sirke, hap ve su şeklinde de tüketilmektedir
Enginar yetiştiriciliği yapmak istediğinizde ortamın çok sıcak ya da çok soğuk olmamasına dikkat etmelisiniz. Bunun için 0 ile 20 derece arasındaki sıcaklığı tercih edebilirsiniz. Özellikle yüksek sıcaklıklarda ürünün telef olma olasılığı oldukça yüksektir. Kuraklık enginarın baş kısmını sertleştirir ve ürünün daha düşük kalitede olmasına yol açar.
Enginar yetiştirmek dışında farklı tarım ürünleri ile ilgili de bilgi sahibi olmak için En Karlı tarım Ürünleri başlıklı makalemizi inceleyiniz.
Enginar Yetiştiriciliği
Enginarların tarlaya dikim dönemi ağustos sonu ile eylül ayı olarak ifade edilir. Enginar yetiştiriciliği yapmak istediğinizde her bitki için bit metrekare alan ayırmaya özen göstermelisiniz. Bu amaçla dekarda bin tane fidan kullanabilirsiniz.
Enginar dikimlerinde üç farklı fidan ya da üretim materyalinden birini tercih edebilirsiniz. Bunların ilki bitkinin dip sürgünlerinden alacağınız ve bunu ayrı bir alanda köklendirip geliştireceğiniz fidanlardır. Diğeri dinlenmedeki enginarların toprağın altında kalan gövdesinden alacağınız ve üzerinde üç ya da beş göze sahip olan kısımlardır. Son materyal şekli ise az da olsa üst kısmında kök bulunan dip sürgülerdir. Bunları doğrudan tarlaya dikebilirsiniz.
Eğer tohumla yetiştirme yapacaksanız sıra üzeri mesafe 1.20m, sıra arası mesafe ise 1.40 olmalıdır. Bu mesafeleri belirlerken ekolojik koşulları ve enginar türünü dikkate almalısınız.
Enginar Nerede Yetişir?
Enginar Avrupa ülkelerinde tohumla, ülkemizde ise vejetatif yöntemler kullanılarak yetiştirilir. Bunların etkili olabilmesi için başta iklim olmak üzere tüm koşulları sağlamanız gerekir. Enginar nerede yetişir diye baktığınızda Akdeniz ve Ege bölgelerinde Ekim ile Kasım ayı arasında, Marmara Bölgesi’nde ise Mart ile Nisan aylarında yetiştirilmektedir. Burada amaç ılıman havalara denk gelmenizdir.
Sıcaklığın yanı sıra toprak da enginar yetiştirmek için önemli olup buna göre toprağın pH değerinin 6 ile 6.5 arasında olması gerekir. Ayrıca toprağa hayvan gübresi verilmelidir. Azotlu gübre verilecekse gübreleme üçe ayrılmalı ve ortalama on beş gün aralık verilerek gerçekleştirilmelidir. Böylece üretimden elde edeceğiniz verim daha yüksek olacaktır.
Okuyunuz: Tarım Ürünlerinin ihtiyaç duyduğu mineral ve besinler
Enginar Ekimi Ve Üretimi Aşamaları
Enginar yetiştiriciliği için genellikle tınlı kumlu ve derin topraklar tercih etmelisiniz. Toprak tahlili sonuçlarına göre yapacağınız gübreleme ile ürününüzü arttırabilirsiniz. Enginar çok yıllı bir sebze olduğu için her yıl bakımını düzenli şekilde yapmanız gerekir. Genellikle dikildiği yerde 8 ile 10 yıl ürün verse de avantajlı üretim için bu süreyi 5 ile 6 yıla indirmeniz yeterli olacaktır.
Enginar ekimi ve üretim aşamaları için üç farklı teknik kullanılmaktadır. Bunlar şu şekildedir:
- Memelerle üretim: Bu üretim şekli göz parçalara sahip kökler kullanılarak yapılır. Uzunluğu en az 15cm ve çapı en az 5-7,5 cm olan, yaşlı bitkilerden alınan kök parçaları dikilir.
- Tohumla Üretim: İki ya da üç tane tohum içerisine harç koyulmuş olan tüplere ekilir. Ardından bunlara can suyu verilir ve büyütülen fideler ocaklara ekilir.
- Piçlerle Üretim: Bu üretim şekli ana kütükte yer alan gözlerden süren fide ile olur. Her kökten ortalama 15 piç sürülmekte olup ekim için bunların 25 ile 40 cm arasında olması gerekir. Bu esnada kökten ayırma yaparken köklü şekilde ayırmaya özen göstermeli ve bunları tepelerini keserek dikmelisiniz.
Enginar Ekimi Ve Hasadı Ne Zaman Yapılır?
Enginar yetiştiriciliği yaparken ekim ve hasat zamanlarına önem vermelisiniz. Enginar ekimi ve hasadı ne zaman yapılır sorusuna yanıt aradığınızda ekim döneminde sulama, ilaçlama, gübreleme ve yabancı otlarla mücadele gibi aşamaları eksiksiz şekilde tamamlamanız gerekir.
Ekimden daha iyi verim almak için hafif kumlu toprakları tercih etmeli ve buralarda çok iyi sulama yapmalısınız. Verimin azalmaması amacıyla topraktaki organik madde miktarının %2 civarında olmasına dikkat etmelisiniz.
Enginar hasadı genellikle el ile yapılmakta olup haftada bir ya da iki kere toplanır. Tarlaların hasadı bir ile üç ay arasında sürmektedir. En uygun hasat zamanı enginar filizleri en büyük boyuta ulaştığında olmalıdır. Bunun için en önemli ipucu filizler olgunlaştıkça ortaya çıkan görüntü ve renk farklılıklarıdır. Eğer filiz gereğinden fazla olgunlaştıysa içi bölümleri mor renge dönüşecektir.
İlgili Makale: Tarımda %100 Verim Arttırma Yöntemi
Enginar Yetiştiriciliği Kazancı Ve Maliyeti
Yükte hafif pahada ağır olan enginar sağlıklı olması sebebiyle son dönemlerde en çok tüketilen sebzeler arasında yerini almıştır. Bu noktada üreticiler enginar yetiştiriciliği kazancı ve maliyeti konusunda merak içine girmiştir.
Bir enginar ortalama 5 ile 8 arasında baş verir. Bu sayede yetiştirmede elde edeceğiniz verim ve kar fazla olacaktır. Maliyetinizin ve karınızın tam olarak ne kadar olacağı enginarın türüne ve pazarlamasına göre farklılık gösterecektir. Yaklaşık bir hesap yaptığınızda enginar yetiştiriciliği sizin için son derece avantajlı olacaktır.
1 Dönümden Ne Kadar Enginar Alınır?
Bir dekar alana ortalama bin tane enginar kökü dikebilirsiniz. Dolayısıyla 1 dönümden ne kadar enginar alınır diye baktığınızda ortalama beş bin baş enginar elde edebilirsiniz.
Gübreleme, sulama, hastalıklardan ve zararlılardan koruma gibi evreleri doğru şekilde tamamladığınızda alacağınız enginar sayısı ve verimi de artacaktır. Bu nedenle enginar yetiştiriciliği yapmadan önce ekim, dikim, hasat, bakım gibi aşamaların her biri ile ilgili temel bilgilere hakim olmalısınız. Özellikle enginarları üç aylık dinlenme süresine bırakmasanız gelecek dönemde enginarlarınız küçülecek ve kaliteleri azalacaktır.
Enginar Yetiştirmek İsteyenlere Tavsiyeler
Ürettiğiniz enginarların sayıca fazla ve verimli olmasını istiyorsanız önerilere kulak vermelisiniz. Bu kapsamda enginar yetiştirmek isteyenlere tavsiyeler şu şekildedir:
- Enginar yetiştiriciliği yaparken hasat zamanının gelip gelmediğini iyi takip etmelisiniz. Aksi takdirde enginarın kalitesi ve tadı değişecektir.
- Sağlıklı enginarlar üretmek istiyorsanız her açıdan doğru ve uygun ürünleri seçmeniz gerekir.
- Gübre seçimlerinizde mutlaka kaliteli gübre tercih etmelisiniz.
- Ekiminizin istediğiniz şekilde olabilmesi için toprağınızın kalitesine maksimum düzeyde özen göstermelisiniz.
- Sıcak havalarda ürünün verimi bariz şekilde düşeceği için bitkinin telef olmaması adına sıcaklığı ılık olarak ayarlamalısınız.
- Eğer dikim yapacağınız toprak ağır karakterliyse köklerin çürümemesi için aşırı su vermekten kaçınmalısınız.
- Ocak temizliğini sonbaharda bir kere yapmanız yeterli olacaktır.
Güncelleme: Tarım ürünü girdi maliyetlerinde yaşanan artış, enginar yetiştiricilerine de yansımıştır. Ancak fiyatlarda da artış yaşanması ile bu durum çiftçiye olumlu yansımmış diyebilir. Gübreleme maliyetlerinin optimum seviyeye çekilmesi ve personel maliyetlerinin düşürülmesi ile maksimum kazanç elde etmeyi hedefleyebilrisiniz.
