Çilek yetiştiriciliği yapmak isteyenler için yerli ve yabancı kaynaklardan detaylı bir araştırma yaptık. Bir çok kaynakta gereksiz ve yüzeysel bilgilerin olması sadece zaman kaybı. Çilek ekimi yapıp para kazanmak isteyenler için dev bir kaynak oluşturduk. Bu yazımızı okuduğunuzda çilek nasıl yetiştirilir, çilek ekimi ve dikimi, sulama ve bakım gibi bir çok konuda detaylı bilgi sahibi olacaksınız.
Öncelikle çilek yetiştiriciliği yapmanın kolay olduğundan bahsedelim sizlere. Evet, Türkiye’de ılıman ve karasal iklimin bulunduğu bölgelerde çilek yetiştirebilirsiniz. Hatta çilek yetiştiriciliğini serada yaparak veriminizi arttırmanız da mümkün. Antalya ve Muğla’da özellikle oteller ve lüks restoranlar için üretim yapan seracılar mevcut. Bu seralarda toptan olarak satılan çileklerin kg fiyatı ortalama 10 TL. Mevcut şartları sağladığınızda herhangi bir çilek hastalığı ve hasat sorunu ile uğraşmadan sizde kolaylıkla çilek yetiştiriciliği yapabilirsiniz. Şimdi arkanıza yaslanın ve yazımızı detaylıca okuyunuz.
Not: En karlı tarım ürünleri başlıklı yazımızı okuyarak 30+ farklı tarım ürünü hakkında bilgi alabilirsiniz.
Çilek Nasıl Yetiştirilir
Çilek yetiştirmek için öncelikle tohum olarak mı yoksa fide olarak mı ekeceğinize karar vermelisiniz. Bu konuda size yardımcı olmak adını fide ile ekim yapmanızı tavsiye ederiz. Tohum olarak ekim yaptığınızda her 10 tohumdan sadece 4-5 tanesi filizlenecektir. Arazi kullanımı açısından çimlenmeyen tohumlar seyreklik yaratır. Tabi bir de, tohumların yetişip fide halini alması 1 ay gibi bir süreye mal olacaktır sizin için. Bu nedenle en mantıklı seçenek hazır olarak fide satın almaktır.
Not: Çilek nasıl yetiştirilir diyenlerin, toprak, sulama, bakım ve gübreleme gibi aşamalara dikkat etmesi gerekir. Çilek hastalık, küf ve mantar gibi olumsuz etkilere açık bir meyvedir. Makalede yer alan talimatları gerçekleştirdiğiniz sürece herhangi bir sorun yaşamayacaksınız. Şimdi sırasıyla yapmanız gerekenlerden bahsedelim.
- Çilek yetiştiriciliği yapacağınız bölgenin en az 6-10 saat arasında güneş alıyor olması gerekir. Bu bölgede toprağınız var ise öncelikle toprağı çapalayın ve tüm yabani otlardan temizleyin.
- Çilek 6-6.5 PH aralığında asitli toprağı sever. Toprağınızın PH değerini ölçün. Eğer bu değerden düşük ise kireç kullanarak 6.5 seviyesine gelmesini sağlayın. Eğer toprağınız 6,5’ten yüksek bir değere sahip ise turba yosunu veya kükürt kullanarak PH seviyesini düşürebilirsiniz.
- Toprağınızı ideal PH seviyesine getirip çapaladıktan sonra, bir miktar perlit ve sıvı domates gübresi ile karıştırabilirsiniz.
- Tüm bu işlemler bittiğinde aldığınız fide saksısı büyüklüğünde toprakta delikler açın. Fidenin dibinde yer alan toprağı köklerden arındırın. Bu kökün nefes almasını sağlayacaktır.
- Çıkardığınız fideyi delik açtığınız toprağa gövde hizasında gömünüz. Bu işlemi yaptıktan sonra hemen sulama işlemine geçin.
- Ekimden sonra her hafta toprakta yer alan yabani otları inceleyin. Eğer büyüme var ise bu otları elle koparın veya çapa ile kökten temizleyin.
- Çilek ekimi yaptıktan sonra mayıs sonlarına doğru çileğiniz çiçeklenmeye başlayacaktır. Fide dikiminin 1. yılında bu çiçekleri elinizle koparın ya da makas ile kesin. Bu sayede daha güçlü gövde büyümesi elde edersiniz.
- Bir sonraki yıl haziran ayında ise çilek hasadına başlayabilirsiniz. Bazı çiçek türleri yılda 2 defa hasat edilebilir. Ancak çilekler haziran ayında yapılan hasatlara oranla daha küçük boyutlarda olacaktır.
Çilek Yetiştiriciliği Nerede Yapılır
Çilek yetiştiriciliği ılıman iklimin olduğu bölgelerde yapılır. 2 C° ile 35 C° arasında iklime sahip bölgelerde çilek yetiştirilebilir. Ancak bu ortamları doğal olarak seralarda da sağlayabilirsiniz. Ekimini yaptığınız çileklerin günün 6-10 saati güneş alması ve düzenli olarak sulamasının yapılması gerekiyor. Türkiye’de en çok Akdeniz, Ege ve Marmara bölgesinde yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Çilek ekimi yapmadan önce bulunduğunuz bölge için çilek çeşitleri hakkında bir araştırma yapın. Bazı türler soğuğa ve sıcağa daha dayanıklıdır. Tabi nem oranı da çileğin yetişmesinde oldukça etkilidir.
Çilek Nasıl Ekilir -Çilek Ekimi Aşamaları
Çilek ilk baharda ekilen bir tarım ürünü. Tabi hangi ayda ekileceği bölgeye göre değişir. Bunun için en iyi seçenek o yıl yaşanana son don olayından sonra ekim yapılması olacaktır. Ekim yapılmadan önce yağmur yağmışsa, en az 3-4 gün kadar toprağın kurumasını bekleyin. Şimdi sırasıyla çilek ekim aşamasına geçelim.
- Toprakta yükselti oluşturup, drenajlı hale getirin.
- Toprağı 6.5 PH derecesine sahip olsun.
- Yabani ot veya daha önce ekimi yapılmış olan ürünlere ait olan kökleri topraktan tamamen temizleyin. Derin çapalama yapmanız başarı oranınızı arttıracaktır.
- Toprağa saksı büyüklüğünde delikler açıp, fidelerinizi dikmeye başlayın. Dikme işlemine başlamadan önce toprak parçalarının kökten ayrılmış olduğuna emin olun.
- Ekim işlemi bittikten sonra sulama yaparak, fideleri yetişmeye bırakabilirsiniz.
- Mayıs aylarında potasyum ve azot içeren sıvı gübre kullanmanız, meyvelerin büyüklüğünü arttıracaktır.
Çilek Fidesi Nasıl Dikilir
Hazır olarak satın aldığınız fideler poşet halinde saksılarda size gönderilir. Ekim yapmadan önce yukarıda anlatıldığı gibi toprağınızı temizleyin. Toprak hazırlama işlemi bittikten sonra elinizdeki fidenin saksısı boyutunda delikler açın. Daha sonra fidenin poşetini çıkarın ve topraklarını temizleyin. Kendi toprağınızdan farklı toprak içermesin.
Bu aşamada bitki köklerinden herhangi bir toprak kalmadan çırpın. Bu işlem bitince fidenizi bitkinin gövde hizasında ekin. Ekim yaparken yaprakların veya yeşermiş olan gövdenin toprak altına gelmemesi gerekir.
Okuyunuz: Kinoa Yetiştiriciliği
Çilek Toprağı Nasıl Olmalı
Çilek toprağının en iyi olanı 8-10 saat aralığında güneş alanıdır. Toprak yabani otlardan ve önceki tarım ürünlerine ait olan köklerden temizlenmiş olmalı. Sulama yapacağınız suyun toprak yüzeyinde durmaması gerekiyor. Tabi bu yağmur içinde geçerli. Aksi taktirde kök oksijen alamaz ve bitki kurumaya başlayabilir. Ya da mantar üremesine neden olabilir.
En iyi şartlarda yetiştirme ortamı için toprağınıza perlit ekleyin ve gübre ile birlikte ekim öncesi karıştırın. Çileğin ihtiyacı olan besinler bu sayede kolaylıkla elde edilmiş olur.
Çilek Hangi Ayda Dikilir
Çileğin hangi ayda dikileceği bulunduğunuz bölgeye göre değişir. En iyi seçenek, son don olayı yaşandıktan ve toprak kuruduktan sonra ekim yapılmasıdır. Tabi bunun için en ideal ay Nisan ayının başı veya sonudur. Bu tarihler bulunduğunuz ile göre değişiklik gösterir. Örneğin; Adana gibi sıcak bir bölgede yaşıyorsanız, Mart başı sizin için daha uygundur.
Çilek Nasıl Sulanır
Çilek toprak hizasında sulanması gereken bir tarım ürünüdür. Sulama esnasında suyun meyveye veya yapraklara temas etmemesi gerekiyor. Aksi taktirde çilek etrafında mantarlar ve bakteriler oluşmaya başlayacaktır.
Toprak üst katmanı 2,5 cm’ye kadar kuruduğunda tekrar sulamanızı yapın. Ancak tüm bunları yapmadan önce toprağınızın suyu emen bir yapıda olduğuna emin olun .Fazla sulama sonucu çileklerde küflenme ve grimsi renkler meydana gelecektir.
Çilek Tohumu Nasıl Elde Edilir
Çilek tohumu elde etmek için 3 yöntem mevcuttur. Kazıma, Süzme ve Kurutmadır. Bunlardan en ideal ve organik olanı kurutma yöntemidir. Bunun için çilekleri damar hizasından kesin. Kestiğiniz çilekleri güneş altında kurutun. Daha sonra dış katmanda kalan tohumları çırparak elde edebilirsiniz. Tüm bu işlemleri yapmadan önce kuruttuğunuz çileğin tohumunun hibrit yani erkek tohum olmaması gerekir.
Okuyunuz: Tarım ve Hayvancılık
Evde Çilek Yetiştirme
Evde çilek yetiştiriciliği yapmak istiyorsanız, sizde hazır fide satın alarak çilek yetiştirmeye başlayabilirsiniz. Bunun nedenini yukarıda detaylı olarak anlattık. Tabi normal dış ortamda yetiştirmeye göre tüm bu işlemleri evde daha sağlıklı yapabilirsiniz. Ek olarak saksılarda kil, perlit veya torf kullanarak verimi arttırmanız mümkün.
Çilek yetiştireceğiniz saksıyı cam kenarında muhafaza edin. Günün en az 8-10 saati güneş alması gerekiyor. Sulamayı yaparken fısfıs yardımıyla, toprak hizasında yapın. Bu işlemi yaparken toprağın su geçirgenliği olduğundan emin olunuz. Diğer türlü bitki kökü oksijen alamadığı için çürümeye başlayacaktır.
Çilek Bakımı Nasıl Yapılır
Çilek bakımında iki önemli nokta vardır.
Bunlardan birincisi yabani otların temizlenmesidir. Yabani otlar çilek fidesinden daha hızlı büyürler. Hem çilek köküne zarar verip hem de ihtiyaç duyulan besinin alınmasını engeller. Bu nedenle haftalık olarak yabani otları köklerden temizlemeye özen gösterin.
Çilek dallarında lekelenmeler ve küfler var ise bu dalları hastalık yayılmadan kesin. Maalesef çileklerde hastalıklar hızlı yayılma potansiyeline sahiptir. Bu nedenle sürekli inceleme yapmanız gerekir.
Çilek Budaması Nasıl Yapılır
Çilek hasadı yaptıktan sonra, hasat ettiğiniz dalları budayın. Bu sayede bir sonraki hasat yılında daha fazla verim alacaksınız. Çilek yetiştiriciliği yapanların budama konusunda ilk yıl sadece çiçekleri kesmesi gerekir. İlk yıl meyve almayı tercih etmeyerek köklerin daha iyi büyümesini sağlayabilirsiniz. Bu sayede bir sonraki hem dayanıklı hem de daha verimli olacaktır.
Çilek Yetiştiriciliği Kazanç ve Maliyeti
Çilek fidelerinin ortalama adet fiyatı 0,25 TL olarak ziraat kooperatiflerinde satılmaktadır.1 dekarlık alanda 200 adet fide ekimi yapabilirsiniz. Ancak topraksız tarım yapacaksanız ekeceğiniz kök sayısı 1000 adete kadar çıkabilir.1 dönümlük alandan ortalama 100-150 kg çilek elde edilir. Ortalama satış fiyatını 10 TL den hesaplarsak 1500 TL gelir elde etmiş olursunuz. Maliyetiniz ise iyi tarım uygulamasına verilen teşvikten karşılanabilir. Daha detaylı bilgi için güncel fiyatları incelemeniz gerekir.
Topraksız Çilek Yetiştiriciliği
Yukarıda çilek yetiştiriciliği kazanç ve maliyetiyle ile ilgili pek net bilgi veremedik sizlere. Bunun nedeni ortam şartlarından ve sizin yetiştirmenize göre değişiklik göstermesidir. Topraksız yani serada yapılan çilek yetiştiriciliği her zaman daha karlı ve daha verimlidir. Ancak başlangıç maliyeti toprakta yapılanlara oranla daha yüksektir.
Topraksız kapalı ortamda çilek yetiştiriciliği yapacaksanız, 4 mevsimde verim alabileceğiniz çilek çeşitlerinden yetiştirme gibi bir avantajınız olur.Normal bir çileğin sezonda yani haziran ayında sattığınız zaman kilosu 10 TL’den veremezsiniz. Ancak kış aylarında ürettiğiniz zaman kilosu 20 TL’den dahi satmanız mümkün.Bu nedenle serada veya topraksız olarak yapılan çilek yetiştiriciliği her zaman daha mantıklıdır.
Çilek Yetiştirmenin Püf Noktaları
- Çilekleri dondan ve soğuktan korumak için etrafına malç ekleyin. Bu aynı zamanda yabani otlardan da koruyacaktır.
- Çileklerin kuşlar tarafından yenilmesini engellemek için etrafını ağ ile kapatabilirsiniz.
- Böcekler önünüzdeki en büyük engel olacaktır. Kurtlar meyveyi, tırtıllar da yaprakları yiyecektir. Bunun için doğal organik ilaçlar kullanın.
- İlk yıl çıkan çiçekleri keserek meyve almayın. Bu sayede bir sonraki yıl daha güçlü köklere sahip olursunuz.
- Hastalıklarla mücadele etmek için mantar ilacı ( fungisit) kullanabilirsiniz.
” Çilek yetiştiriciliği nasıl yapılır ” başlıklı makalemizin sonuna geldik. Aklınıza takılan konularda yorumlar bölümünden bizimle iletişime geçebilirsiniz.
